W tekście O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych Roman Ingarden postawił tezę, że odpowiedzialność za czyn wymaga istnienia określonej struktury rzeczywistości przedmiotowej i podmiotowej: musi istnieć możliwość wolnego wyboru, przeszłość, nierelatywnie rozumiane wartości oraz identyczność osobowa. Propozycja Ingardena, zawierająca m.in. pomysły takie jak istnienie systemów względnie izolowanych czy uzależnienie własności czynu od działania „centrum «ja»”, obejmuje jednak szereg tez, prowadzących do nierozstrzygalnych trudności teoretycznych. Jest tak m.in. dlatego, że struktura wywodu sugeruje namysł nad szeroko rozumianą problematyką odpowiedzialności, podczas gdy rzeczywista intencja tekstu jest, jak się wydaje, węższa. Powracającym w Książeczce o człowieku motywem jest kwestia godności wewnętrznej i zbudowania charakteru moralnego przez jednostkę, która w chwili życiowej próby będzie potrafiła dokonać właściwego wyboru. Ontyczne podstawy, których poszukuje Ingarden w swej rozprawce, nie dotyczą bynajmniej ogólnego obszaru ponoszenia odpowiedzialności, lecz mają filozoficznie uzasadnić wiarę w projekt budowania charakteru moralnego.