Gdańsk w początkach XVII wieku należał do najwybitniejszych ośrodków sztuki medalierskiej. Pracujący w mieści wybitni artyści, medalierzy znani i cenieni również w zachodniej Europie, tworzyli swe dzieła dla władców polskich i obcych, na zlecenie Rady Miejskiej, a także na prywatne zamówienia. Medale wybijano w mennicy gdańskiej, zazwyczaj w srebrze, miały różną średnice i wagę. Liczną grupę gdańskich medali z XVII i XVII wieku stanowią tak zwane medale ślubne, zwane także talarami weselnymi. Wśród nich wyróżniono trzy zespoły numizmatów: upamiętniające małżeństwa polskich monarchów, powstałe z okazji ślubu wymienianych z nazwiska osób oraz przeznaczone dla anonimowych nabywców. Ta ostatnia grupa medali cieszyła się dużą popularnością wśród zamożnych mieszkańców Gdańska; najczęściej były wręczane jako podarunek w czasie uroczystości weselnych. Medale ślubne popularność swoją zawdzięczały przede wszystkim kunsztowi i dekoracyjności wykonania, ale także ikonografii opartej na powszechnie znanej symbolice – wyrażającej bogaty wachlarz obiegowych pojęć alegorycznych dotyczących małżeństwa i rodziny, zaczerpniętych z literatury religijnej i klasycznej. Z przedstawieniami korespondują napisy zawierające sentencje etyczne, często odwołujące się do tekstów biblijnych. W artykule uwzględniono również medale jubileuszowe upamiętniające okrągłe rocznice zawarcia małżeństwa, które pojawiły się w XVIII wieku.

The cult of the book in Gdansk manifested itself in the numerous substantial private libraries, marked by the features and qualities of bibliophile facilities, as indicated by the artistic bindings, ex-libris and supralibros of their owners. After their owner’s death, many of the book collections of Gdansk bibliophiles were provided to the municipal library, of which the current Gdansk PAN Library is the heir and continuator. The books have historical bindings, represent a variety of styles and epochs, and many different adornment techniques. The majority of Gdansk patrician families and wealthy burghers belonging to the political, cultural, and scientific elite of the city had coats-of-arms granted to them by the Polish, Danish, or Swedish rulers, or Roman-German emperors. From among many volumes kept in the collection of the Gdansk Library and marked with coat-of-arms supralibros, sample prints from the collections of thirteen representatives of Gdansk bibliophiles were selected.

Artykuł jest próbą przedstawienia funkcjonowania Biblioteki Gdańskiej pod patronatem Polskiej Akademii Nauk. Z dniem 1 stycznia 1955 roku dział naukowy Biblioteki Miejskiej w Gdańsku został przejęty przez Polską Akademię Nauk; powstałej w ten sposób odrębnej instytucji nadano nowy statut regulujący działalność Książnicy i zakres gromadzenia zbiorów. Podstawowym źródłem do opisania historii Biblioteki Gdańskiej PAN do czasu jubileuszu czterechsetlecia gdańskiej Książnicy (powstania Bibliotheca Senatus Gedanensis) były sprawozdania dyrekcji instytucji. Na ich podstawie można prześledzić jak, w trudnych warunkach lokalowych i magazynowych, pracownicy Biblioteki wywiązywali się ze swoich statutowych obowiązków, przy stale narastającym księgozbiorze i wzroście czynności usługowych. Odnotowano też dorobek naukowy pracowników Książnicy oraz działalność wydawniczą instytucji, w tym również prace dokumentujące zbiory Biblioteki. Ważnym sposobem przybliżenia ogółowi społeczeństwa wiedzy o gdańskiej Książnicy i jej zbiorach były wystawy i pokazy organizowane przez pracowników działów informacji i zbiorów specjalnych.