Urban agriculture and horticulture, although accompanying cities since the dawn of history, has become a newly defined issue of their development in the last quarter century. This applies to the development of the economic as well as social and spatial sphere. In Poland, urban agriculture, treated as a conscious activity of entrepreneurs and private individuals, as well as the subject of the authorities’ interest, has not yet acquired full citizenship. It still remains in the sphere of considerations of scientists who are thinking about how to define the phenomenon in Polish conditions, as well as the possibilities and limitations of introducing this type of enterprise into the economic, social and spatial structures of the city. The purpose of the article is to identify problems and issues related to the possibility of introducing urban agriculture issues to urban spatial planning.
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Inżynierii Środowiska, Katedra Architektury Krajobrazu, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa
Instytut Rozwoju Miast i Regionów, ul. Targowa 45, 03-728 Warszawa
The justification for the document Study of the Conditions and Directions of the Spatial Management of a Commune created by Cracow’s Municipality Planning Office, reveals the numerous of intercommunal dysfunctions included in these documents for different communes and shows differences between Studies and Voivodeship Spatial Management Plan of Małopolska. The main purpose of the article is the discussion on the issue, showing the research methodology of intercommunal relationships analysis (conducted in the Justification) and inquiry for the solutions in Polish law system, which could resolve the problem.
The paper presents the student project created during the course of Urban Regeneration implemented in the first semester of the second degree in architecture at the Lodz University of Technology. It is the author’s development of a functional and spatial concept for degraded post-industrial areas of the former Widzewska Manufaktura made by two students. Until now, post-industrial facilities in Lodz have been adapted mainly for service and housing needs. The authors wanted to show another possibility that falls under the stream of ecological thoughts. The article presents the possibility of adapting post-factory facilities to the function of a city farm and the positive aspects of such a solution.
The article presents the results of a research aimed at confirming the thesis that the school garden may be an agricultural area, in line with the ideas of urban gardening. The thesis was confirmed by a research using interpretative-historical research, complemented with case studies. The subject of the research were mainly school gardens which were established in the Interwar Period when the idea was at its peak. The article presents not only examples, but also conditions that accompanied the creation of school gardens at the beginning of 20th century. The result allowed to identify the most important difficulties faced by the teachers who were implementing these ideas. There was also an attempt to pin problems to their respective solutions. The examples cited showed that school garden can be a place for implementing urban agriculture and pushing this idea.
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Inżynierii Środowiska, Katedra Architektury Krajobrazu, ul. Nowoursynowska 159, 02-787 Warszawa
Cities seeking their individual development path use various development models. Urban development management through large urban projects is an expression of departure from the so-called global change regulated urbanism to urbanism through projects. This approach is also used by the city of Lodz, recovering, e.g. through large revitalization projects, its industrial heritage, but processed and adapted to the needs of current residents. The Horticultural EXPO 2024 exhibition (so-called Green EXPO) planned in Lodz belongs to the highest world-class exhibitions, i.e. class A1. The topics of this type of exhibition focus on various aspects related to, among others with greenery in cities, ecology, agriculture and gardening. It is another development opportunity for Lodz in accordance with a relatively new and innovative model – urban agriculture – in urban planning. The article presents the historical context of the organization of the exhibition, the results of research on the needs and expectations of the inhabitants of Lodz related to the planned exhibition, including the spatial aspect, the importance of the exhibition for the needs of shaping a healthy living environment.
W pracy analizowane jest pojęcie trzech światów Karla R. Poppera. Jego argumenty
umożliwiają wyróżnienie w tym polu badań świat czwarty – zawierający rozwój
i zastosowanie ludzkiej wiedzy.
Akceptuję kryteria Popperowskiego podziału, a pewne wątpliwości dotyczące jego
koncepcji rozwiewam używając argumenty dotyczące ewolucji i rozwoju tradycyjnych,
elektronicznych mediów i Internetu. Te argumenty wskazują na potrzebę
powołania czwartego świata. Autor dyskutuje poglądy w kwestii komunikacji
M. McLuhana, D. De Kerckhove’a, P. Levinsona, H. Jenkinsa and J. Pleszczyńskiego,
które dostarczają zasadnych argumentów na rzecz tej nowej wzbogaconej klasyfikacji.
Artykuł wychodzi od rozważań zaprezentowanych przez Małgorzatę Czarnocką
w O krytyce nauki (Czarnocka 2017) po to, aby przyjrzeć się potencjałowi krytycznemu
dualizmu ideał nauki/praktyka nauki. Przedstawione w kontekście, a następnie
zestawione zostaje to z Teorią Aktora-Sieci, która z jednej strony w swoich tezach
o nauce zbliża się do obrazu krytykowanego przez Czarnocką, ale z drugiej zachowuje
podobny potencjał krytyczny. Dzieje się tak, mimo że teoria ta programowo odrzuca
dualizm. Prezentowane rozważania koncentrują się wobec tego na tym, aby
wyznaczyć punkty wspólne i różnice między podejściem dualistycznym i niedualistycznym
w kontekście artykułu Czarnockiej.
W artykule dokonuję rekonstrukcji i krytycznie omawiam (analizuję) podstawowe
zręby Zdzisława Cackowskiego sposobu rozumienia filozofii i nauki. Podkreślam,
iż według Cackowskiego filozofia jest nauką (i to nauką nomotetyczną), choć zarazem
jest to nauka ze wszystkich najogólniejsza. Filozofia bowiem, podobnie jak nauki
szczegółowe, spełnia wszystkie najważniejsze, tak jak je określa Cackowski,
warunki i kryteria naukowości. Filozofia ponadto, podobnie jak każda inna nauka,
prócz funkcji poznawczej, pełni również istotne funkcje praktyczne, w szczególności
światopoglądowo-ideologiczne. Natomiast specyfika (swoistość) filozofii wynika z jej
aspiracji uniwersalistycznych i według Cackowskiego polega na bezprecedensowo
wysokim (najwyższym) stopniu ogólności odkrywanych przez nią prawidłowości —
prawidłowości dotyczących obiektywnie istniejącej rzeczywistości i jej poznania.
O specyfice filozofii przesądza zdaniem Cackowskiego również to, że usiłuje ona
zgłębić naturę jakościowych skoków pomiędzy podstawowymi segmentami świata
realnego, np. pomiędzy obiektami kwantowymi i korpuskularnymi, przyrodą nieorganiczną
i organiczną, procesami neuronalnymi i umysłowymi itp.
By jednak nie oderwać się od rzeczywistości, zdaniem Cackowskiego, filozoficzne
syntezy każdorazowo winny być zakotwiczone w wyspecjalizowanych
badaniach nauk szczegółowych, w konkretnych wynikach tych badań
oraz w szeroko pojętej praktyce naukowej i społecznej, czyli w sferze praxis.
Sposób rozumienia filozofii przez Cackowskiego czyni ją zatem, z jednej
strony, zasadniczo zbieżną z pozytywistyczną, scjentystyczną i marksistowską
koncepcją filozofii, z drugiej zaś strony — sytuuje ją w wyraźnej opozycji
do fenomenologicznej jej koncepcji. Zastrzeżenia i sprzeciw Cackowskiego
wobec fenomenologicznego projektu badań filozoficznych były w jego twórczości
względnie stałe (z biegiem lat zmieniały się tylko nieznacznie) i z reguły
dotyczyły: (1) zakresu i sensu ich autonomii wobec nauk szczegółowych,
(2) zasady bezzałożeniowości (i to bez względu na stopień jej radykalizmu),
(3) Husserlowskiej „zasady wszelkich zasad” jako głównego metodologicznego
principium, (4) fenomenologicznej koncepcji bezpośredniego doświadczenia, (5) możliwości i zakresu poznania ejdetycznego, (6) idei transcendentalizmu
i koncepcji czystej świadomości oraz (7) zasadniczej postawy
fundamentalistycznej, motywowanej zarówno wątkami kartezjańskimi, jak i,
zdaniem Cackowskiego, całkowicie irracjonalną tęsknotą do odkrycia absolutu
metafizycznego i epistemologicznego.
W dotychczasowej recepcji Dialogów Stanisława Lema przyjmuje się, że cała
moc argumentacyjna skoncentrowana jest na dialogu ostatnim, w którym pisarz —
używając terminologii z zakresu cybernetyki — poddaje krytyce ustrój centralnie
sterowany. Autorka podejmuje polemikę z przyjętą opinią i wskazuje na inne zadanie,
które postawił przed sobą Lem: czy możliwe jest, a jeśli tak, to pod jakimi
warunkami, przeszczepienie ludzkiej świadomości na elektromózg? Tym tropem
podąża autorka w niniejszym artykule, analizując warunki konieczne i wystarczające
do przeprowadzenia transferu świadomości na nośnik niebiologiczny. Przedstawia
też stanowisko Lema w odniesieniu do teorii tożsamości osobowej, koncepcji świadomości
czy roli, jaką przypisuje on technologii.
The article discusses Nicholas Rescher’s metaphilosophical view of orientational
pluralism. In his essay Philosophical Disagreement: An Essay towards Orientational
Pluralism in Metaphilosophy Rescher explains a substantial difference between
philosophy and science—namely, that philosophers—differently than scientists—
continuously propose and undermine various solutions to the same old problems.
In philosophy it is difficult to find any consensus or convergence of theories.
According to Rescher, this pluralism of theoretical positions is caused by holding by
philosophers different sets and hierarchies of cognitive values, i.e. methodological
orientations. These orientations are chosen in virtue of some practical postulates,
they are of axiological, normative, but not strictly theoretical character. Different
methodological orientations yield different evaluations of philosophical theses and
arguments.
This article shows that Rescher’s account does not determine clearly acceptable
cognitive values. If there are no clear criteria of evaluation of methodological orientations,
then the described view seems to be identical to relativism adopting the
everything goes rule. In addition, accepting orientational pluralism it is hard to
avoid the conclusion that discussions between various philosophical schools are
futile or can be reduced to non-rational persuasion.
W artykule rozpatruję kluczowe elementy koncepcji człowieka przedstawionej
w dziele Człowiek. Jego natura i stanowisko w świecie Arnolda Gehlena. Analizuję
próbę ujęcia człowieka jako całości oraz definicję ludzkości jako gatunku „naznaczonego
brakiem”, który musi kompensować swe „prymitywne” cechy poprzez działanie.
Pokrótce przedstawiam pytania i trudności, z którymi zmagać może się czytelnik
poznający model człowieka Gehlena oraz wypracowaną i głoszoną przez niego wizję
antropologii filozoficznej, jej zadań oraz metodologii.
Artykuł dotyczy omawianego przez Floriana Znanieckiego zagadnienia społecznej
roli mędrca. W części pierwszej przedstawione jest koncepcja społecznej roli mędrca
na tle innych społecznych ról uczonych. W części drugiej ujęcie Znanieckiego jest
konfrontowane z współczesnymi realiami społecznymi i naukowymi
Floriana Znanieckiego rozumienie nauk społecznych możemy wpisać w szerszy
projekt filozoficzny, który nazywam onto-epistemologią społeczną. Główny cel
artykułu to rekonstrukcja filozofii Znanieckiego jako wysiłku badawczego nakierowanego
na zbudowanie podstawy nauk społecznych w sensie zakładanym przez
XIX-wieczny fundamentalizm, to jest jako poszukiwane podstaw uprawomocnienia
nauk. Choć cel ten nie był oryginalny to oryginalne i owocne były środki i sposoby
ich stosowania w podejściu Znanieckiego. Onto-epistemologiczne podejście Znanieckiego
unika Kartezjańskich i Kantowskich dualizmów, a przede wszystkim unika
mono-subiektywnego rozumienia podmiotu. Stopniowanie realności w odniesieniu
do przedmiotu nauk społecznych, obiektywność jako przynależność do wielu systemów
przedmiotowych to podstawowe wynalazki Znanieckiego dokonane na tej drodze.
Główna przesłanka onto-epistemologii może być wyrażona następująco: Ludzkie
„poznaję” czy „wiem” jest ufundowane w ludzkim (społecznym) „jestem”, a to
z kolei istnienie zawiera niezbywalny moment epistemiczny.
Koncepcja ideałów nauki była wkładem Stefana Amsterdamskiego do sporu na
temat racjonalności naukowej. Przyjmując, iż metoda naukowa nie jest zjawiskiem
ponadhistorycznym i że towarzyszą jej silne presupozycje normatywne, Amsterdamski
staje po stronie Kuhna w jego dyskusji z Popperem oraz jego kontynuatorami
i poplecznikami. W istotnym sensie Amsterdamski jest jednak Popperystą, jego intencją
jest bowiem rozszerzenie zasięgu krytycznej dyskusji poprzez odniesienie analiz
krytycznych do czegoś, co określa on nowożytnym ideałem nauki. Prace Amsterdamskiego,
zwłaszcza omawiana w artykule monografia Między historią a metodą,
są jednocześnie próbą zabezpieczenia statusu filozofii nauki jako instancji normatywnej
w stosunku do ideałów nauki. Artykuł stanowi rekonstrukcję koncepcji Amsterdamskiego
i zawiera analizę krytyczną relacji między celami, jakie Amsterdamski
sobie stawiał, oraz metodami ich realizacji. Wskazuję na elementy, które wydają mi
się w koncepcji ideałów nauki najbardziej problematyczne, sugerując alternatywne
sformułowania podnoszonych przez Amsterdamskiego problemów. Wykazuję, iż
koncepcja Amsterdamskiego upoważnia do podjęcia próby opracowania nowej koncepcji
podmiotu nauki, która to koncepcja mogłaby dostarczyć odpowiednich wskazówek
do krytyki nowożytnego ideału nauki.