The aim of this paper is to partially capture the state of theoretical debate amongst Polish historians on their own discipline in the second half of 20th century. To achieve this we analyse the content of the first twenty five volumes of journal Historyka published in the period when Celina Bobińska was its editor-in-chief (1967–1995). We assume that Historyka – the only journal dedicated to the theory of history and history of historiography – was situated in the centre of exchanges on academic historical practices. We do not treat its content as a reflection of contemporary studies in the theory of history, but as a dominant position in the self-understanding of the discipline competing with other utterances. The paper is a reconstruction of this offer, which is composed of the definitions of subjects of historical studies, descriptions of productive methods, hierarchy of masters of historical writings and their influential books.

Chociaż hrabia Władysław Zamoyski wzbudzał w ostatnich kilku dziesięcioleciach zainteresowanie historyków, owocujące artykułami i pracami popularnonaukowymi, nadal nie doczekał się wyczerpującej naukowej monografii. Jej opracowanie będzie dla przyszłego autora zadaniem trudnym. Liczne i rozproszone materiały źródłowe oraz długa, ponad czterdziestoletnia, działalność społeczna, gospodarcza i w mniejszym zakresie polityczna hrabiego w zaborze pruskim, Galicji, wśród emigracji polskiej we Francji, a także w pierwszych latach II Rzeczypospolitej – wymagają opisania w kontekście historycznym i co za tym idzie, posiadania szerokiej wiedzy pozaźródłowej. Oś narracji przewijającą się przez wszystkie rozdziały biografii powinna stanowić droga prowadząca do utworzenia przez Zamoyskiego w 1924 roku Fundacji „Zakłady Kórnickie” – największego dzieła jego życia. Pożądane byłoby szerokie ukazanie nie tylko działalności hrabiego na terenie Galicji, w Zakopanem i roli w słynnym sporze o Morskie Oko, ale również słabiej dotąd zbadanego i mniej znanego udziału hrabiego w polsko-niemieckiej walce o ziemię w zaborze pruskim w końcu XIX i na początku XX w.