Abstract
W artykule omówiono i poddano analizie dwa źródłowe teksty Henryka Elzenberga
dotyczące zagadnienia zależności i niezależności etyki od obrazu świata
oraz sporu o zależność etyki od religii. Temat dyskutowany był w Polsce od
połowy lat pięćdziesiątych. W tekstach Elzenberga poddany został precyzyjnej
analizie semantycznej i realnej. Jej wynik pokazuje, że treść ocen i norm
pochodnych, ich realność i uzasadnienie są zależne od obrazu świata, w którym
oceny i normy funkcjonują. Zależność od obrazu świata ulega natomiast ograniczeniu
w sferze ocen i norm podstawowych. Podobnie jest z zależnością etyki
od religii. Religijny obraz świata wielorako wpływa na zakres podmiotowy
i przedmiotowy etyki, jej strukturę, na świadomość mocy obowiązującej i siłę
motywacyjną, ale nie ma wpływu na logiczne uzasadnienie etyki. Etyka poza
religijnym obrazem świata jest możliwa. Elzenberg wypowiada się z pozycji
intuicjonisty w teorii poznania moralnego i jest perfekcjonistą w podążaniu za
tym, co poznane moralnie i etycznie ugruntowane. Odrzuca jednak nieścisłe
twierdzenie o niezależności etyki od obrazu świata i religii w ogóle.
Go to article