Przeprowadzona ocena samooczyszczania się wód dotyczy górnych odcinków rzek aglomeracji górnośląskiej: Bierawki, Kłodnicy, potoku Bielszowickiego i Szotkówki. Są to rzeki o małych przepływach naturalnych, znacznie obciążone zanieczyszczeniami antropogenicznymi Wykorzystano wyniki własnych badań szybkości przebiegu procesu samooczyszczania się. Skupiono się na zanieczyszczeniach rozkładalnych biochemicznie. Wyznaczono współczynniki szybkości biochemicznego rozkładu k, i zdolność przetwórczą wód. W obrębie tych samych rzek, poszczególne odcinki różnią się charakterem koryta, występują na przemian bystrza i odcinki o spowolnionym przepływie. Na potoku Bielszowickim i Szotkówce istnieją rozlewiska. Efektem tego są odmienne warunki samooczyszczania się wód. Na wszystkich badanych odcinkach szybkość procesu usuwania substancji organicznych, opisywana współczynnikami k,, najczęściej była dużo większa od literaturowych, wahających się w granicach poniżej 2,0 rzadko przekraczając wartości 3,0. Rozlewiska występujące w korytach cieków nie zawsze wpływały korzystnie na jakość ich wód. Rola takich rozlewisk w procesie samooczyszczania się rzek oraz wpływ na ekosystemy wodne wymaga odrębnych badań.

Dla większości wód płynących głównym źródłem zanieczyszczenia są źródła punktowe. Znając zdolności wód do samooczyszczania się można poprzez odpowiednie sterowanie wprowadzanymi zanieczyszczeniami wpływać na jakość wód. W pracy skupiono się na wskazaniu rozwiązań wprowadzania zanieczyszczeń do wód Kłodnicy i Bytomki, które pozwolą na osiągnięcie jakości ich wód przynajmniej w granicach Ill klasy jakości wód powierzchniowych. Przeprowadzono symulacyjne obliczenia dla różnych scenariuszy gospodarowania ściekami i wskazano rozwiązania korzystne dla środowiska wodnego. Analizowano tylko efekty środowiskowe wyrażające się poprawą jakości wód. Nie brano pod uwagę aspektu ekonomicznego działań niezbędnych do osiągnięcia nakreślonego celu. Wzięto pod uwagę zasolenie związane z wprowadzanymi wodami kopalnianymi oraz zanieczyszczenia biorozkladalne, oznaczane wskaźnikiem BZT,, związane głównie ze ściekami komunalnymi. Symulację wykonano wykorzystując program komputerowy Zintegrowany Model Rzeka - ZMR. Dla ochrony przed ponadnormatywnym zasoleniem rozwiązaniem optymalnym w bezpośredniej zlewni Kłodnicy byłoby skierowanie wód kopalnianych poza jej zlewnię, a dla rzeki Bytomki - ich odsalanie. Dla ochrony przed zanieczyszczeniami biorozkladalnymi jedynym rozwiązaniem byłoby zaostrzenie kryterium efektywności oczyszczania ścieków komunalnych.