Socjologiczne badania par intymnych wiążą się z szeregiem dylematów etycznych. Niektóre z nich łączą się z kwestiami badania życia prywatnego, a zatem pytaniami o to, czemu, jak i w jakich warunkach osoby badane dzielą się z badaczami lub badaczkami swoimi doświadczeniami, a także, jaka relacja badawcza przy tej okazji kształtuje się między tymi dwiema stronami. Rozpatrujemy problem symetryczności relacji badacza/ badaczki z parą, problem wykorzystywania wiedzy pozyskanej jedynie od jednej osoby tak, by nie zaszkodzić parze, a także specyficzne dylematy związane z relacjami władzy pomiędzy badaczami a badanymi oraz rolami, w jakich badacze/badaczki są obsadzani przez parę. Dylematy te dyskutujemy w odniesieniu do przykładów z własnych badań terenowych pochodzących z trzech projektów badawczych.

Celem artykułu jest prezentacja i uwspólnienie doświadczeń oraz wniosków płynących z jakościowych badań skoncentrowanych na parze i różnych aspektach jej funkcjonowania, prowadzonych w Polsce przez ostatnią dekadę przez wybrane zespoły badawcze. Odwołując się do przykładów z badań terenowych wskazujemy na szereg praktycznych oraz sytuacyjnych aspektów badania par i pokazujemy, że w celu zgłębienia relacji między dwojgiem ludzi i zrozumienia dynamiki ich wspólnego życia konieczne jest zastosowanie różnych konfiguracji metod i narzędzi badawczych. Bazując na wnioskach z realizacji różnych projektów badawczych proponujemy podejście oparte na trzech filarach: zastosowaniu wywiadu diadycznego, połączeniu go z wywiadami indywidualnymi oraz prowadzeniu badań nad parą w formie wizyt domowych w schemacie podłużnym. Dzięki refleksji nad już zrealizowanymi projektami możliwe było stworzenie metodologicznych rekomendacji dla badaczy i badaczek planujących w przyszłości prowadzenie badań w tym obszarze.

Przedmiotem artykułu jest program teoretyczno-badawczy ujmujący parę intymną jako formę praktykowania bliskości, miłości i troski, zakorzenionych w praktykach życia codziennego. W ramach tego programu proponujemy analizę o charakterze: relacyjnym, nienormatywnym, intersekcjonalnym oraz procesualnym. Najpierw wyjaśniamy, dlaczego kategoria pary intymnej jest użyteczna, uzupełniając, a także zastępując takie kategorie, jak rodzina, jednostka i gospodarstwo domowe. Druga część tekstu jest poświęcona korzyściom, które wnoszą do badań par intymnych teorie praktyk społecznych, z ich naciskiem na wiedzę milczącą i habitualną, cielesność i emocjonalność, materialność oraz symbolikę i kontekst działań. Proponowany program teoretyczno-badawczy stanowi syntezę kilku nurtów teoretycznych i został przepracowany w toku szeregu zrealizowanych w Polsce projektów badawczych.