She (Nature) is an eternal present. Past and future are unknown to her. The present is her eternity. She is beneficient. J.W. von Goethe Goethe mówi o wiecznej wartości i znaczeniu natury. Nawet w dzisiejszym pospiesznym i zdigitalizowanym świecie, idea Goethego oraz teoria Christiana Hirschfelda, która ożywiła ruch miejskiego parku publicznego w XVIII wieku, stanowi wartość. Pomimo, iż sposób użytkowania i nawyki mieszkańców miast różnią się w zależności od wieku i regionu, społeczeństwo i jego poszczególne jednostki potrzebują fizycznego i duchowego wypoczynku, oferowanego przez parki miejskie. Głównym celem badań jest podkreślenie roli naturalnych elementów i charakteru krajobrazu miejskiego w kompozycji przestrzennej, na przykładzie dwustuletniego historycznego parku miejskiego Városliget w Budapeszcie – jednego z pierwszych publicznych parków miejskich. Główny problem badawczy brzmi: jakie są główne krajobrazowe i naturalne struktury i elementy definiujące kompozycję? Jakie główne zmiany w kompozycji wpłynęły na długą ewolucję parku w zachodzącej presji rozwoju miasta i zmian społecznych? Czy możemy odnaleźć uniwersalne metody projektowania dla ogólnego użytkowania parku oraz czy lokalny duch miejsca pełni rolę dominanty w projektowaniu parku publicznego? Badania koncentrują się na znaczeniu czynnika kompozycji, zmieniającego się pod wpływem czasu, w procesie transformacji Városliget w Budapeszcie, od pierwszego zagospodarowania i wprowadzenia nasadzeń na bagnistym obszarze na obrzeżach miasta Peszt na przełomie XVIII i XIX w., kiedy natura i jej kulturowe ogrody i formy parków stawały się coraz częściej uznawane za środki i cele duchowej, fizycznej oraz społecznej odnowy. Badania opierają się na analizie ekologicznych i krajobrazowych aspektów i cech społecznych, publicznych i politycznych, w planowaniu i budowaniu, które wpłynęły na kompozycję i konstrukcję publicznego parku miejskiego. Analizy skupiają się na istotnych momentach ewolucji parku, podczas gdy obserwacje koncentrują się na relacjach pomiędzy zmieniającymi się aspektami społecznymi i krajobrazowymi w procesie projektowania i planowania.

Wymagania publiczne stawiane parkom miejskim, sposoby użytkowania i przyzwyczajenia mieszkańców miast różnią się, w zależności od wieku i regionu. Ale czy parki publiczne mają jakieś odwieczne, niezmienne wartości w dziedzinie uzdrawiania społeczeństwa? Czy w dzisiejszym pędzie, blichtrze i cyfrowym świecie, ideę, która powołała do życia XVIII wieczny ruch parków publicznych, możemy postrzegać, jako wartość? Czy możemy odnaleźć uniwersalny aspekt w sposobie użytkowania parków, który będzie sprawdzał się, nawet w przypadku zwyczajnych użytkowników, turystów zwiedzających ogrody historyczne czy też osób codziennie odwiedzających zwyczajne parki? Budapeszt Városliget jest jednym z pierwszych światowych parków miejskich, w niektórych aspektach prawdopodobnie najwcześniejszym. Miejsce to było użytkowane, jako teren do rekreacji od połowy XVIII w., wtedy miasto Peszt zadecydowało o rozwoju parku publicznego, aby poprawić jakość życia w mieście. Park został zaprojektowany przez Heinricha Nebbiena w latach 1813–1816. Pomimo, że plan Nebbiena został zrealizowany częściowo, ze względu na brak środków, to Városliget zaczął funkcjonować w życiu stolicy, przyczyniając się do zmiany funkcji i struktury przestrzennej, jako istotna część otwartej przestrzeni do rekreacji, użytkowanej przez kolejne 200 lat. Artykuł dotyczy roli miejskich parków publicznych i analizy relacji pomiędzy zmieniającą się strukturą przestrzenną i sposobem użytkowania, na przykładzie parku Városliget. Analizy parku opierały się na badaniach struktury i użytkowników parku i zostały wykonane w ciągu ostatnich trzech dekad. Historia parku miejskiego czytelnie obrazuje, że wprowadzanie nowych funkcji, poza funkcją historyczną, jaką był otwarty teren rekreacji, nie zwiększyło wartości parku, ale przyczyniło się do znaczącej degradacji wartości i czynników, dzięki którym park cieszył się sympatią użytkowników. Częściowo zrozumiałe jest, że park nie jest objęty międzynarodowym programem turystycznym i nie figuruje na mapie kulturowych dzieł i instytucji stolicy. Ale może się tam znaleźć. Wszystko na to wskazuje: trwająca dwa wieki historia parku, idea jego powstania i kreacji, lokalizacja w strukturze miasta, zabytkowy i wartościowy drzewostan. Városliget jest wartością samą w sobie, bez tworzenia i podporządkowywania się nowym instytucjom i funkcjom.