This articles explores the life and work of Elżbieta Glaize Walkerowa, a forgotten poet from the early19th century and owner of a girls’ boarding school in Lwów. Hitherto unknown archival sources, which have been used to reconstruct her biography, reveal that she was a close relative of François Glaize, Poland's most eminent tapestry-weaver, with connections to the House of Działyński (the Trojanów branch). The second part the article focuses on Elżbieta Glaize's 1801 debut poetry volume Pierwiastki mojej muzy [ Elements of My Muse]. The poems, written in the sentimental style which was in fashion at that time, represent the sensitivity and worldview of a young woman who, having been raised in a home steeped in literary culture, was keen to showcase her own literary ambition.

Artykuł zawiera przegląd wybranych publikacji Stanisława Wasylewskiego, wydanych w lwowskiej „Gazecie Porannej” i „Gazecie Wieczornej” w latach 1911–1914. Analizy dokonano na podstawie dostępnych w kraju numerów gazety, znajdujących się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Były to zarówno recenzje sztuk teatralnych, recenzje nowości wydaw-niczych, jak i anonse publikacji powieści w odcinkach oraz artykuły.

Artykuł zawiera przegląd periodyków wydawanych dla Niemców galicyjskich w Stanisławowie i Lwowie w pierwszej połowie XX w. Omawiane tytuły odzwierciedlają zróżnicowanie kulturalne, socjalne i wyznaniowe Niemców będących potomkami kolonistów osiedlonych pod koniec XVIII w. w zaborze austriackim, czyli w Galicji. Kres wydawania tej prasy, jak i istnienia tej małej społeczności w Polsce południowej przyniósł atak Niemiec na Polskę w 1939 r. i wcielenie Galicji Wschodniej do Związku Radzieckiego.

On the first place, author presents the situation of theological faculties before the II World War. The Roman Catholic Church in Poland had five of them: in Cracow, Wilnius, Lwow, Warsaw and within the framework of Catholic University of Lublin. The four of them developed their educational activity in many various ways at the national universities.

After the II World War, due to the changing border lines of Polish country – the Roman Catholic Church lost theological faculties in Wilnius and Lwow. The Faculty of Theology at the Wrocław University, existing since the year of 1702 and which was active even during the time of II World War (within the border lines of the III Reich), could not exist after the end of the war. In the year of 1954 the authorities of People’s Republic of Poland – without the permission of the Holly See liquidated theological faculties from the Jagiellonian University (founded by Saint Queen Jadwiga in 1397) and from the Warsaw University–removing it arbitrary to the previously non-existent Academy of Catholic’s Theology in Warsaw. The academy was a national school, and Polish Episcopal Conference, under certain conditions, only acknowledged its foundation. Academic degrees and scholars titles of this academy were canonically invalid.

Card. Karol Wojtyla creating the Episcopal Conference of Catholic’s Science and Council of the Polish Episcopal Conference caused reaction of the Holly See. Vatican’s authorities renewed the activity of Faculty of Theology in Wrocław (the year of 1968) and erected new – non-existent till now – Faculty of Theology in Poznań. Moreover, the Holly See did not approve the closure of theological faculties in Cracow and Warsaw. Thank to that, in People’s Republic of Poland – there were five theological faculties, under Church’s jurisdiction, in a similar way to the pre-war territory of the country. In 1974, they received the noble title of “Pope’s faculties”. Certainly, academic degrees and scholars titles, gained at these faculties by their graduates and scholars were invalid to the state authorities. After long negotiations, the Deal (June 30th 1989) was accepted by the government of People’s Republic of Poland and Polish Episcopal Conference. The Deal stated the approval of all Pope’s faculties and the faculty of philosophy of Society of Jesus in Cracow. In return, the Holly See resumed Academy of Catholic’s Theology (ACT) and granted its canonical validation. Imposed Deal was a serious contribution to the normalization of Church-State relations in Poland. It is certain, that it was also a great achievement of the Roman Catholic Church, and was accomplished– as it is commonly considered – not without the influence of electing, on October 16th 1978, card. Karol Wojtyla for pope John Paul II.

Przedmiotem artykułu są dzieje i analiza zawartości czasopisma „Dawna Sztuka”, które ukazywało się we Lwowie w latach 1938–1939. Pismo poświęcone było historii sztuki i archeologii; jego inicjatorem był Stanisław Jan Gąsiorowski. Celem „Dawnej Sztuki” było m.in. ułatwienie kontaktu z badaczami zagranicznymi, reprezentowanie polskiej nauki na zewnątrz i wzbogacanie nauki światowej dorobkiem polskich uczonych.

This article douments the impact of Kazimierz Twardowski's philosophy and scientific methodology on the criticism of literature and art criticism produced in Lwów between c. 1900 and 1939.

This article examines the relationship of Maryla Wolska with the poets and artists of the Young Poland in Lwów and, more broadly, with the literary community of the early 20th century. She was a leading light of Płanetnicy (The Rainmakers), an informal group of artists who met at her house in Lwów. The role of a friend and mate, someone who was treated equally as a writer, did not sit well, however, with her role as mistress of the house, hostess of a literary salon and representative of a family which occupied a high position in the social hierarchy. To ride on the crest of the wave she strove to combine two strategies, a modern jauntiness and a studious attention to 19th-century proprieties. Although she did well for herself, her success was by no means complete.

Po upadku I Rzeczypospolitej książę Adam Kazimierz Czartoryski (1734–1823) angażował się w szereg działań na polu kultury, literatury i oświaty. Celem niniejszego artykułu jest bliższe rozpoznanie jego aktywności na ówczesnym rynku prasowym. Generał ziem podolskich był bowiem (zakulisowym) inicjatorem i koordynatorem ruchu czasopiśmienniczego w Wilnie, Warszawie oraz Lwowie. Przyczynił się do powstania takich periodyków, jak: „Gazeta Literacka Wileńska”, „Dziennik Wileński”, „Pamiętnik Warszawski” czy „Pamiętnik Lwowski”.

W artykule zaprezentowano rozszerzenie sieci muzeów jako obiektów kultury na przykładzie Lwowa. Lwów obecnie jest uważany za metropolię regionalną, natomiast jego kulturalny wpływ rozprzestrzenia się na zachodnią Ukrainę. Przedstawiono ewolucję funkcji muzealnej w rozwoju przestrzennym Lwowa, a także urbanistyczne uwarunkowania rozszerzenia tej funkcji we współczesnym mieście. Określono potrzebę w lokalizacji muzealnych kompleksów na obrzeżach śródmieścia Lwowa.

The academic environment of Wrocław emerged and developed in particularly difficult conditions of the post WWII era. Thanks to continuation of the tradition, experience and contributions of leading scientists from the former Jan Kazimier University of Lwów, it quickly achieved an important, internationally recognized position in particular in mathematics and chemistry. Two different sociological concepts of relations within the scientific community have developed simultaneously: (1) partnership between leaders and research team members, (2) hierarchical structure based on authority of a leader. History proved that both may be effective. Wrocław became a modern center of research management comparable to leading western universities. The general approach based on relationship „between master and a follower” has been replaced by the more effective relatioship „between a school and a follower”. Similarly to the Lwów tradition the Wrocław Scientific Society has played an integrative role in relations among scientists of different disciplines.

Wacław Tadeusz Szybalski (1921–2020) was born in the city of Lwów. Gradueted from School of Chemistry of Technical University of Lwów (Politechnika Lwowska). In 1945 he obtained diploma of chemical engineering from Silesian University of Technology in Gliwice and PhD in 1949 from Gdańsk University of Technology. He left Poland in 1949, first for Denmark and later USA. From 1951–1955 Wacław Szybalski joined the famous Cold Spring Harbor Laboratory, NY, as a Staff Member. From 1960 to 2003 he has position of Professor of Oncology at the McArdle Laboratory for Cancer Research of the University of Wisconsin-Madison, USA. Prof. Wacław Szybalski published over 260 scientific papers, covering many areas of biology, including bacterial genetics, mechanisms of drug resistance and radiosensitization, mutagenesis, multi-drug therapy, molecular biology of bacteriophages, particularly phage lambda, genetic engineering, gene therapy, synthetic biology and DNA biochemistry/sequencing. Prof. Wacław Szybalski retired in 2003, and held the rank of Emeritus Professor of Oncology and of Genetics since then. During all years in USA Wacław Szybalski relations with Poland, especially Gdańsk remained very strong. He was a Mentor of several Polish postdocs. Prof. Wacław Szybalski received many science awards over the years, was a Foreign Member of the Polish Academy of Sciences and Polish Academy of Art and Sciences. In 2011, he received the highest honor awarded in Poland, becoming a Knight of the Order of Polonia Restituta, First Class, presented by President of Poland Bronisław Komorowski. He has also received five honorary doctorates from leading universities in Poland.

Artykuł przybliża postać Edmunda Libańskiego, przedsiębiorcy kinowego, autora i tłumacza sztuk teatralnych, konstruktora lotniczego oraz jego działalność jako popularyzatora nauki. Mało znaną częścią aktywności Edmunda Libańskiego jest wydawanie opisanego w artykule czasopisma „Przemysłowiec” we Lwowie (1903–1911).

W II Rzeczpospolitej, w dwudziestoleciu międzywojennym, zrealizowano wiele przykładów obiektów o funkcji sportowej. Charakterystyczną grupą obiektów w tym okresie były kryte pływalnie. Ośrodki sportowe pełniły rolę nie tylko umożliwiającą odbywanie ćwiczeń amatorskich i doskonalenie umiejętności sportowych, ale również były to siedziby towarzystw sportowych, związków, klubów lub kół zrzeszających miłośników sportu i propagujących rozwój tężyzny fizycznej poprzez sport. Okres pierwszej połowy dwudziestolecia międzywojennego to czas odbudowy państwa, niepewności oraz wyzwań dla społeczeństwa po zakończeniu I wojny światowej. Jednym z autorów obiektów sportowych był Jerzy Nechay. Sylwetka Jerzego Nechaya ukazuje, w jaki sposób w okresie międzywojennym było możliwe zdobycie wykształcenia, działalność projektowa oraz publicystyczna w zakresie podręczników oraz poradników budowlanych. Odbudowa kraju dotyczyła również infrastruktury sportowej, w której, poza obiektami o formie wynikającej bezpośrednio z ich funkcji (trybuny, hale, skocznie), wznoszono również obiekty reprezentacyjne. Przykładem takiego obiektu z przykładów takich obiektów jest Dom Sportu we Lwowie projektu inż. Jerzego Nechaya. Na podstawie dokumentacji archiwalnej przeprowadzono badania dotyczące układu funkcjonalno-użytkowego obiektu oraz jego architektury. Przykład Domu Sportu we Lwowie oraz jego reprezentacyjnej lokalizacji w niewielkiej odległości od centrum miasta obrazuje nowoczesną myśl projektową w połączeniu funkcji użytkowej z reprezentacyjną.