Wyniki wyszukiwania

Filtruj wyniki

  • Czasopisma
  • Autorzy
  • Słowa kluczowe
  • Data
  • Typ

Wyniki wyszukiwania

Wyników: 7
Wyników na stronie: 25 50 75
Sortuj wg:

Abstrakt

Artykuł jest polemiką z książką R. Kuliniaka, M. Pandury i Ł. Ratajczaka Filozofia po ciemnej stronie mocy (cz. I–III, Wydawnictwo Marek Derewiecki 2018–2021), przedstawiającej atak marksistów na Lwowską Szkołę Filozoficzną założoną przez Kazimierza Twardowskiego. Nie kwestionuję tego, że taki atak miał miejsce, ani tego, że był motywowany względami politycznymi. Moje wątpliwości budzi to, jak pojmowana jest Lwowska Szkoła Filozoficzna, a w szczególności zaliczenie do niej Romana Ingardena. Sporny jest też obraz filozofii polskiej w ostatnich trzydziestu latach, tj. po 1989 roku, sugerujący, że miałaby to być jakaś kontynuacja przełomu lat 1940/1950.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jan Woleński
1
ORCID: ORCID

  1. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie, Katedra Nauk Społecznych, ul. Sucharskiego 2, 35-225 Rzeszów

Abstrakt

W obszernym dorobku i spuściźnie archiwalnej wybitnego polskiego fenomenologa Romana Ingardena jest bardzo niewiele materiału pozwalającego ustalić jego stosunek do filozofii analitycznej i jej dokonań. Najpełniejsza ocena tej filozofii jest zawarta w liście do Henryka Skolimowskiego i stanowi reakcję Ingardena na kilkustronicową prezentację jego filozofii w książce Skolimowskiego Polish Analytical Philosophy (1967). Ingarden podkreśla, że z gruntu fałszywe jest opisywanie jego dorobku jako połączenia niemieckiej fenomenologii i tzw. polskiej filozofii analitycznej. Niczego bowiem od filozofii analitycznej w polskim wydaniu, czyli od szkoły lwowsko-warszawskiej, się nie nauczył. Zdaniem Ingardena filozofia analityczna ma na ogół tendencję do przesuwania wszystkich zagadnień rzeczowych na płaszczyznę językową, co doprowadziło do „straszliwego wyjałowienia filozofii”.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tadeusz Szubka
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Szczeciński, Instytut Filozofii i Kognitywistyki, ul. Krakowska 71-79, 71-017 Szczecin

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest rekonstrukcja ujęcia wieloznaczności przedstawionego w pracy Tadeusza Pawłowskiego Tworzenie pojęć w naukach humanistycznych (1986) oraz systematyzacja i analiza tej propozycji. Ze względu na to, że Pawłowski był uczniem Tadeusza i Janiny Kotarbińskich oraz zajmował się kwestiami metodologicz-nymi dotyczącymi języka nauki (i naukowo rozumianej filozofii), tłem rozważań jest tradycja Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. W artykule zostają sformułowane pewne uwagi dotyczące koncepcji Pawłowskiego, jak również kilka innych obserwacji na temat zjawiska wieloznaczności.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Alicja Chybińska
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00-927 Warszawa

Abstrakt

Pozytywizm jest rodziną kierunków filozoficznych wysoko ceniących naukę i poznanie naukowe. Charakterystyczne dla pozytywizmu są tezy, że jedynie nauka dostarcza poznania wartościowego oraz że filozofia nie ma metody innej niż naukowa. Zamiarem pozytywistów było usunięcie metafizyki z obszaru filozofii. Profesor Bogusław Wolniewicz, jeden z bardziej oryginalnych polskich filozofów analitycznych drugiej połowy XX wieku, był stanowczym przeciwnikiem antymetafizycznych tendencji w filozofii. Autor omawia i poddaje dyskusji problem relacji nauki i filozofii oraz stanowisko Wolniewicza i jego argumenty skierowane przeciwko pozytywizmowi i scjentyzmowi.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ryszard Kleszcz
ORCID: ORCID
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Artykuł prezentuje kształtowanie się tożsamości narodowej jednostki w świetle biografii intelektualnej Mieczysława Wallisa (1895–1975). Ten reprezentant II pokolenia szkoły lwowsko‑warszawskiej należał do grona XX‑wiecznych humanistów polskich o żydowskim rodowodzie. Fakt ten pozostawił istotny ślad w jego biografii intelektualnej. Wallis miał jasną świadomość swej przynależności narodowościowej, ale choć przez lata borykał się z piętnem antysemityzmu, to jednak zawsze czuł się przede wszystkim Polakiem. Swą tożsamość potwierdzał czynem i twórczością. W swym życiu wielokrotnie dawał wyraz zaangażowanej postawie obywatelsko‑patriotycznej, walcząc o zagrożoną polskość na wojennym froncie, włączając się w działalność kulturalno‑oświatową podczas swej kilkuletniej jenieckiej niewoli, a także współtworząc kształt powojennej nauki polskiej. Skonstruował także swoisty program estetyzacji rzeczywistości, jako formę intelektualnej opozycji względem dehumanizujących przejawów dyskryminacji narodowościowej. Autorka, podążając śladem zapisków archiwalnych Wallisa, podejmuje próbę wyodrębnienia, analizy oraz interpretacji tych wątków biograficznych związanych z zagadnieniem przynależności i tożsamości narodowej, które wpłynęły na życie i postawę naukową filozofa.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Baran T. (2007), Dehumanizacja w stosunkach międzygrupowych. Czy „obcy” to też człowiek?, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Białostocki J. (1983), Wspomnienie pośmiertne. Mieczysław Wallis 1895–1975, w: M. Wallis, Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 335–339.

Bolewski A., Pierzchała H. (1989), Losy polskich pracowników nauki w latach 1939– 1945. Straty osobowe, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Brandys M. (1955), Wyprawa do oflagu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Fąfara E. (1983), Gehenna ludności żydowskiej, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Jadacki J.J., Markiewicz B. (1996), Próg istnienia, Cz. 1: Zdziesiątkowane pokolenie, Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Konstańczak S. (2017), Polska XIX i XX wieku w filozoficznym zwierciadle, Kraków: Scriptum.

Kotarbiński T. (1987a), Wypowiedź na temat prawdy i na temat patriotyzmu, w: tenże, Pisma etyczne, red. P.J. Smoczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 275–276.

Kotarbiński T. (1987b), Zgodliwe współdziałanie, w: tenże, Pisma etyczne, red. P.J. Smoczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 257–258.

Kotarbiński T. (1993), Garść wspomnień (o filozofach poległych w pogromie ghetta), w: J.J. Jadacki, B. Markiewicz (red.), „...A mądrości zło nie przemoże”, Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne, s. 10–11.

Leyens J.Ph., Demoulin S., Vaes J., Gaunt R., Paladino M.P. (2007), Infra-humanization: The wall of group differences, „Journal of Social Issues and Policy Review” 1, s. 139–172.

Najder Z. (1990), Semiotics and Art: The Contribution of Mieczysław Wallis (1895– 1975), w: T.A. Sebeok, J. Umiker‑Sebeok (red.), The Semiotic Web 1989 (Approaches to Semiotics), Berlin – New York: De Gruyter Mouton, s. 109–122.

Nowakowska W. (2001), Profesor Mieczysław Wallis, Sylwetki Łódzkich Uczonych, z. 59, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.

Ossowska M. (1983), Zdobycze fizyki współczesnej a postawy moralne, w: taż, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 453–463.

Pelc J. (1977), Wspomnienia pozgonne o Mieczysławie Wallisie i Tadeuszu Wójciku, „Studia Semiotyczne” 7, s. 101–112.

Pękala T. (2004), Świat jako przedmiot estetyczny. Wprowadzenie, w: M. Wallis, Wybór pism estetycznych, Kraków: Universitas, s. IX–XIV.

Skoczyński J., Woleński J. (2010), Historia filozofii polskiej, Kraków: WAM.

Szuchta R. (2015), 1000 lat historii Żydów Polskich. Podróż przez wieki, Warszawa: Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”.

Toczewski A. (2009), Oflag II C Woldenberg w Dobiegniewie. Dzieje obozowej konspiracji, Dobiegniew: Urząd Miasta Zielona Góra, Muzeum Ziemi Lubuskiej.

Wallis M. (1968), Przeżycie i wartość. Pisma z estetyki i nauki o sztuce 1931–1949, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Wincław D. (2016), Obcy czy po prostu Inny? Wybrane etyczne aspekty dehumanizacji, „Kultura i Wartości” 19, s. 93–114.

Woleński J. (1985), Filozoficzna szkoła lwowsko‑warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Woleński J. (2010), Żydzi w filozofii polskiej, „Studia z Filozofii Polskiej” 5, s. 13–33.

Woleński J. (2011), Logic and philosophy in the Lvov‑Warsaw School, Dordrecht – Boston – London: Springer.

Zagajewski K. (red.) (1912), Kazimierz Twardowski. Mowy i rozprawy z okresu jego działalności w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów: Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.

Zegzuła‑Nowak J. (2013), Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg w estetyce polskiej XX wieku. Studium porównawcze, „Edukacja Filozoficzna” 55, s. 61–80.

Zegzuła‑Nowak J. (2016), Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg o sztuce i moralności (na podstawie korespondencji wzajemnej), Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Zegzuła‑Nowak J. (2017a), Moral and aesthetic considerations of humanity according to the Polish philosopher Mieczysław Wallis, „Ethics and Bioethics” 7, s. 67–73.

Zegzuła‑Nowak J. (2017b), Polemiki filozoficzne Henryka Elzenberga ze szkołą lwowsko‑warszawską, Kraków: Scriptum.

Zegzuła‑Nowak J. (2019), Echa oświeceniowe w koncepcjach szkoły lwowsko-‑warszawskiej, w: V. Gluchman (red.), Etické myslenie minulosti a súčasnosti. Etika na Slovensku a v Európe (1751–1850) / Ethical Thinking on Past and Present. Ethics in Slovakia and Europe (1751–1850), Prešov: Filozofická fakulta PU v Prešove, s. 269–283.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Zegzuła-Nowak
1

  1. Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filozofii, Al. Wojska Polskiego 71A, 65‑762 Zielona Góra

Abstrakt

Professor Jerzy Pelc was the creator and long-time manager of the Department of Logical Semiotics, University of Warsaw. He also founded the Polish Society of Semiotics. He published six own books, among others Studies in Functional Logical Semiotics of Natural Language (1971; in English); he edited also dozens of volumes of Semiotic Studies and Library of Semiotic Thought. As Kotarbiński, his master, and Twardowski, the master of his master, Professor Pelc was a radical rationalist. This radical rationalism has linked him to atheism, anti-communism, a distance to politics, and a frown on the falsehood of public life. He was a great patriot – in his life and in his work. He considered himself a successor of the Lvov-Warsaw School tradition. In the field of metaphysics, Professor Pelc combined theoretical minimalism with anti-rationalist attitudes, including the postulate of precision and the requirement of criticism. The main field of his interest was logical – and broader: theoretical – semiotics. He advocated and largely developed the functional concept of signs. To traditional paradigms of research: historical, teleological, causal and prognostic ones – Professor Pelc has added a semiotic paradigm, determined by the question “What does it mean that p?”. Referring to the interdisciplinary fashion for interdisciplinary research, he conducted an analysis of the notion of INTERDISCIPLINARITY. In ontology, he analyzed the notions of OBJECT and CAUSALITY. In his approach, aesthetics was treated form a semiotic point of view: he sought mainly ways to logically rewrite its terminology. In particular, he reconstructed the main aesthetic notions: FORM and IDEOLOGY (of literary works), THEME, MOTIVE, METAPHOR and (literary) FICTION – as well as semiotic notions essential to the description of literary arts, namely the notions of ASSERTION and INTENSIONALITY. In the field of ethics, Professor Pelc declared himself as an advocate of the ideal of trustworthy guardian, which he took over from his teacher, Kotarbiński. In metaethics, he analyzed the notions of NORM, EVALUATION and HUMANITY. A master of Polish: beautiful Polish – he was certainly a true humanist.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jacek Jadacki

Abstrakt

Roman Ingarden to wybitny filozof, który pracował w rozmaitych dziedzinach filozofii, zwłaszcza zaś w obszarach ontologii, estetyki i etyki. Oprócz cennych systematycznych analiz, w jego dorobku znajdujemy godne uwagi stwierdzenia dotyczące charakteru filozofii, jej stosunku do nauki czy swoistości jej metod. Te metafilozoficzne uwagi formułowane były zarówno w pracach systematycznych, jak i w pewnych tekstach o charakterze dyskusyjnym. W artykule metafilozofia Ingardena prezentowana jest w kontekście myśli takich filozofów, jak Franz Brentano i Tadeusz Kotarbiński, a także metafilozoficznych założeń neopozytywistów z kręgu Koła Wiedeńskiego.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ryszard Kleszcz
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii, ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji