Poruszane w artykule kwestie dotyczą czasopism związanych treścią lub miejscem wydania z Sando-mierzem. Zasięg chronologiczny rozpoczyna się datą ukazania się w 1816 roku pierwszego periodyku, a kończy na czasach obecnych. Zasięg językowy, oprócz języka polskiego, obejmuje periodyki wydawane w języku łacińskim, niemieckim, angielskim, rosyjskim i niderlandzkim. Jak udało się ustalić do tej pory w Sandomierzu edytowanych było ok. 230 tytułów o różnorodnej problematyce.

Celem artykułu jest zaprezentowanie druków związanych z Sandomierzem treścią lub miejscem wydania, które w tytule, podtytule lub treści zawierały słowo: jednodniówka. Zasięg chronologiczny wyznacza data pierwszej z nich, wydanej w 1918 r., oraz ostatniej, znanej autorom, z 2002 r., a zasięg językowy został ograniczony do języka polskiego. Jak się udało ustalić, w tym okresie opublikowano 34 jednodniówki, z czego 10 w okresie przedwojennym i 24 w okresie powojennym. 10 należy do kategorii polityczno‑społecznych, 8 to jednodniówki związków i grup zawodowych, 12 można zaliczyć do kategorii młodzieżowych, a 4 do grupy pozostałych (wojskowa, historyczna, religijna i literacko-‑artystyczna). W artykule wszystkie jednodniówki omówiono zarówno pod względem formalno-‑wydawniczym, jak i pod kątem ich zawartości treściowej.

Artykuł niniejszy jest kontynuacją wcześniejszej publikacji autora, poświęconej urbanizacji Małopolski pod rządami Bolesława Wstydliwego (Krasnowolski, 2004–2005, s. 36–37, 38–39). Zarazem jest to rozwinięcie tematu obszernej pracy autora sprzed kilkunastu lat (Krasnowolski, 2004) . Omawiany okres zamyka się zasadniczo w ćwierćwieczu, w latach 1279–1306. Pierwsza z tych dat to początek panowania Leszka Czarnego jako następcy Bolesława Wstydliwego, druga — zajęcie Krakowa przez Władysława Łokietka, konkurującego skutecznie z władcami Czech, wykorzystującego śmierć Wacława III (Wyrozumski, 1992, s. 200–201). Ówczesną urbanizację uznać można za kontynuowanie polityki miejskiej Bolesława Wstydliwego, przy nieco mniejszej dynamice działań, co wynikało z niestabilności politycznej.

The paper discusses the discovery of a single lithic artefact from the Dąbrowa Tarnowska 37 site. The lithic, based on its technological and typological characteristics, can be associated with the Middle Palaeolithic. This is an important find due to the fact that, in the area of the Sandomierz Basin, settlement of that period is confirmed by only a few single finds discovered exclusively in the eastern and central parts of the basin. The lithic has been defined as a Levallois point, although a different interpretation, such as its being a by-product of Levallois core shaping, can not be excluded. It was made of Jurassic flint of undetermined provenance, probably originating from moraines. Precise dating of the find is not possible. It was been found on the surface of fluvioglacial deposit of South Polish glaciation (Elsterian) age. The chronological framework of this glaciation preceded the well-proven use of Levallois techniques in the south of Poland (Biśnik cave, Ciemna cave, Kraków-Zwierzyniec 1).

Stanisław Tabaczyński, a member of the Polish Academy of Sciences, passed away in November 2020. He was one of the most influential theoreticians of
archaeology in post-War Poland. He developed an original concept of the archaeological process at the junction of the Annales school, the Poznań methodological school, and the inspirations from the Italian academic milieu cantered around the Polish-Italian Interdisciplinary Working Taskforce of Applied Sciences in Archaeology and Protection of Cultural Patrimony. Its main components comprised long-term processes, ethnogenetic processes, and the polisemantisation of culture. He understood archaeology as the anthropology of the prehistoric past, outstretched between anthropology and history. He participated and ran numerous excavation projects in Poland and abroad. These comprised excavation campaigns carried out in the large-scale Millennium Research project in Poznań, Wrocław, Biskupin, Kołobrzeg, Grody Czerwieńskie and Nakło nad Notecią. His major achievement was the excavation of the early Medieval Sandomierz. He discovered a glassmaking workshop of the 7–8th centuries on Torcello Island in the Venice Lagoon and participated in numerous field projects in Italy, France, and Algieria. He is the author of numerous books and articles. Among his most important publications are three-volume Theory and Practice of Archaeological Research, Przeszłość społeczna [The Social Past], Neolit środkowoeuropejski. Podstawy gospodarcze [Central European Neolithic. The economic foundations] and Archeologia średniowieczna – Problemy. Źródła, metody. Cele badawcze [Medieval Archaeology. Issues, Sources, Methods, and Research Objectives].

Vegetation changes in the Lower San Valley near Jaroslaw are reconstructed from the Younger Dryas to the present time on the basis of palynological analysis of the peat core. The pollen profile came from a an old riverbed and was supplemented by radiocarbon datings. The Younger Dryas and early Preboreal vegetation was characterised by a high proportion of forest communities with pine (Pinus sylvestris and P. cembra) and birch (Betula), while patches of open area were dominated by the steppe with Artemisia. Climatic amelioration during the Preboreal chronozone led to the rapid spread of elm (Ulmus), which was probably a dominant taxon on the lowest terraces of the valley. Terrestrialization of the water body existing in the palaeomeaner and the subsequent beginning of peat accumulation caused a deterioration in pollen preservation. Hence, the interpretation of the profile section spanning the period between the Boreal and Subatlantic chronozones was seriously disturbed due to selective corrosion and the overrepresentation of Pinus sylvestris type and Filicales monolete sporomorphs. Between ca. 336 and 1152 AD fluctuations in woodland cover were recorded. Important components in those forests, despite the domination of Pinus sylvestris, were Quercus, Carpinus betulus, Fagus sylvatica and Abies alba. The first pollen grains of cereals (Cerealia type) were found before ca. 1605-1414 BC and may be attributed to the agricultural activity of the Neolithic and/or early Bronze tribes. Periods of strong deforestation caused by humans were probably related to the time when the Tarnobrzeska Group of the Lusatian Culture and the Przeworska Culture were active. The first groups of Slavs did not significantly influence the environment, but the subsequent development of those groups led to more visible deforestation, which was triggered after the establishment of Jaroslaw in the 11 th century AD.