Jeśli przyjąć charakterystykę awangardy pochodzącą od Henri Saint-Simona, a podtrzymywaną zarówno przez Daniela Bella, jak i Lidię Burską (w książce Awangarda i inne złudzenia, 2002), to warszawską szkołę historii idei – czyli filozoficzny rewizjonizm wewnątrz polskiego marksizmu – można uznać za zjawisko analogiczne do awangardy artystycznej, która doszła w Polsce do głosu w drugiej połowie lat 50. XX wieku. W rozumieniu Burskiej istotnym rysem awangardy jest efektywne oddziaływanie na stan świadomości, postawy i wybory publiczności. Ten właśnie czynnik zadecydował o powiązaniu awangardy i rewizjonizmu, bowiem w powszechnej opinii, warszawska szkoła w znaczący sposób kształtowała oblicze polskiej humanistyki powojennej. Celem artykułu jest próba zrozumienia, na czym polegało oddziaływanie warszawskiej szkoły historii idei. Odwołuję się w związku z tym do świadectw ludzi, którzy tworzyli to środowisko, a także do pewnych wątków z hermeneutyki H.-G. Gadamera (koncepcja dziejów efektywnych, pojęcie aplikacji) oraz H.R. Jaussa (koncepcja horyzontu oczekiwań).