STRESZCZENIE:

Głównym celem tej publikacji jest przybliżenie zachodnim numizmatykom aktualnego stanu badań nad średniowiecznymi grzywnami w Europie Wschodniej. Autor przedstawia nowoczesną klasyfikację chronologiczną srebrnych grzywien, krótko opisuje ich najważniejsze typy i podaje spis dawnej i nowej literatury przedmiotu.

Znane w Europie już od czasów rzymskich srebrne sztabki płatnicze standardowej wagi najprawdopodobniej powstały w XI w. jako środek płatniczy dla obsługiwania handlu arabsko-skandynawskiego i nazywały się grzywnami srebra. W XIII w. na terenach dawnej Rusi istniały co najmniej trzy różne systemy wagowo-pieniężne, każdy z właściwym typem grzywny — nowogrodzkiej, kijowskiej i litewskiej. W źródłach historycznych na początku XIV w. srebrne grzywny nowogrodzkie nazywane są już rublami, a po podzieleniu na pół — połtinami. Na dzień dzisiejszy da się wyróżnić 11 typów grzywien płatniczych, w tym północnoruska, litewska trójkątna, tatarska i najnowszy typ — wołyńska. W końcu XIV w. połtiny i rzadziej całe ruble były kontrasygnowane rozmaitymi znakami. Natomiast w połowie XV w. srebrne grzywny całkowicie wycofano z obiegu, zastępując je napływającym z Europy Środkowej nowym środkiem płatniczym — goldguldenami i dukatami.