Abstract
Celem artykułu jest próba identyfikacji oraz oceny stopnia wpływu najważniejszych
czynników kształtujących ceny ropy naftowej WTI. Podjęcie takiej tematyki stanowi nawiązanie
do dyskusji prowadzonych przez innych badaczy rynku na łamach światowej literatury
oraz podejmowanych przez nich prób określenia przyczyn silnych wahań cen surowca z lat
2007–2009. Z jednej strony w okresie tym obserwowano silne fluktuacje wielkości popytu na
ropę naftową, tj. w latach 2000–2007 odnotowano ponadprzeciętny wzrost zapotrzebowania
na surowiec (szczególnie w krajach azjatyckich), by w okresie kryzysu finansowego obserwować
jego nagły spadek. Rosnący popyt i ceny surowca wpłynęły na zwiększenie przez firmy
wydobywcze nakładów na rozpoznanie nowych złóż, czego wynikiem jest obserwowany na terenie
Ameryki Północnej po 2013 roku silny wzrost wydobycia ze złóż niekonwencjonalnych.
Z drugiej strony początek XXI wieku przyniósł rekordowy wzrost obrotu instrumentami finansowymi
opartymi na cenach ropy naftowej. W pierwszej części artykułu zaprezentowano przegląd
najważniejszych prac empirycznych w obszarze będącym przedmiotem pracy. Weryfikacja
postawionego problemu badawczego opierała się na przeprowadzonej analizie kointegracji
z wykorzystaniem metody Johansena oraz w drugim kroku estymacji modelu korekty błędem.
Próba, na podstawie której dokonano oszacowania, to lata 2002–2014, a więc uwzględniono
szczególnie istotny dla historii handlu ropą naftową okres tzw. trzeciego szoku cenowego z lat
2007–2008. Otrzymane rezultaty pozwalają wnioskować, że wpływ na procesy cenotwórcze na
rynku czarnego złota mają zarówno czynniki popytowo-podażowe, jak i te związane z obrotem
kontraktami terminowymi na ropę naftową. Co ważne, determinanty z pierwszej kategorii,
a więc te o charakterze fundamentalnym, silniej rzutują na kształtowanie się cen. Dodatkowo
można przypuszczać, że wzrost liczby transakcji futures zawieranych przez podmioty utożsamiane ze spekulacyjnymi (niezwiązane bezpośrednio z przedmiotowym rynkiem) może wpływać
destabilizująco na zmiany cen ropy naftowej.
Go to article