The Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences (Bull.Pol. Ac.: Tech.) is published bimonthly by the Division IV Engineering Sciences of the Polish Academy of Sciences, since the beginning of the existence of the PAS in 1952. The journal is peer‐reviewed and is published both in printed and electronic form. It is established for the publication of original high quality papers from multidisciplinary Engineering sciences with the following topics preferred: Artificial and Computational Intelligence, Biomedical Engineering and Biotechnology, Civil Engineering, Control, Informatics and Robotics, Electronics, Telecommunication and Optoelectronics, Mechanical and Aeronautical Engineering, Thermodynamics, Material Science and Nanotechnology, Power Systems and Power Electronics.

Journal Metrics: JCR Impact Factor 2018: 1.361, 5 Year Impact Factor: 1.323, SCImago Journal Rank (SJR) 2017: 0.319, Source Normalized Impact per Paper (SNIP) 2017: 1.005, CiteScore 2017: 1.27, The Polish Ministry of Science and Higher Education 2017: 25 points.

Abbreviations/Acronym: Journal citation: Bull. Pol. Ac.: Tech., ISO: Bull. Pol. Acad. Sci.-Tech. Sci., JCR Abbrev: B POL ACAD SCI-TECH Acronym in the Editorial System: BPASTS.

O tym, jak Polacy postrzegają swoją wolność, mówi prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska z Instytutu Psychologii PAN.

The Author of this review presents the newest book by Maciej Dymkowski on historical psychology. Paweł Jednacz recognizes historical psychology as a new discipline in Poland and he discusses its value from this point of view. The reviewer emphasises introductory character of the book. He pays special attention to Dymkowski's opinion on interrelations between history and psychology, as well as on the craft of a historian and psychologist. Jednacz agrees with the criticism expressed by the author towards psychohistory. He concludes that Dymkowski's work can be used as a textbook of historical psychology, at least until a new dissertation which will show more achievements, research tasks and methods in a fuller and wide-ranging way appears in print.

O docenianiu i niedocenianiu kobiet, znaczeniu otwarcia i tolerancji oraz cechach terrorystów mówi prof. dr hab. Małgorzata Kossowska z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zdarzenia związane z przemocą seksualną są traumatyczne, wręcz przełomowe w życiu ludzi, którzy ich doświadczyli. W ciągu ostatnich lat doszło do wielu zmian społecznych, które wpłynęły na podejście do przemocy seksualnej.

O tym, jak negatywne stereotypy wpływają na zdolności kobiet i ich wybory edukacyjne, mówi dr Sylwia Bedyńska z Instytutu Podstaw Psychologii Uniwersytetu SWPS.

O tym, jakie mogą być skutki automatyzmu myślenia i działania oraz jak walczyć ze szkodliwymi nawykami, mówi mgr Mateusz Banaszkiewicz z Uniwersytetu SWPS.

The Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences (Bull.Pol. Ac.: Tech.) is published bimonthly by the Division IV Engineering Sciences of the Polish Academy of Sciences, since the beginning of the existence of the PAS in 1952. The journal is peer‐reviewed and is published both in printed and electronic form. It is established for the publication of original high quality papers from multidisciplinary Engineering sciences with the following topics preferred: Artificial and Computational Intelligence, Biomedical Engineering and Biotechnology, Civil Engineering, Control, Informatics and Robotics, Electronics, Telecommunication and Optoelectronics, Mechanical and Aeronautical Engineering, Thermodynamics, Material Science and Nanotechnology, Power Systems and Power Electronics.

Journal Metrics: JCR Impact Factor 2018: 1.361, 5 Year Impact Factor: 1.323, SCImago Journal Rank (SJR) 2017: 0.319, Source Normalized Impact per Paper (SNIP) 2017: 1.005, CiteScore 2017: 1.27, The Polish Ministry of Science and Higher Education 2017: 25 points.

Abbreviations/Acronym: Journal citation: Bull. Pol. Ac.: Tech., ISO: Bull. Pol. Acad. Sci.-Tech. Sci., JCR Abbrev: B POL ACAD SCI-TECH Acronym in the Editorial System: BPASTS.

Specyfika podejścia Karla Jaspersa do sposobów poznania człowieka ujawniła się już w pierwszym okresie jego działalności, w pracach psychopatologicznych, w których rozumienie, uważane za metodę nauk humanistycznych, występowało łącznie z wyjaśnianiem – metodą stosowaną na gruncie nauk przyrodniczych. Stosunek Jaspersa do obu tych metod badawczych zmieniał się wraz z nasilaniem się jego wątpliwości co do możliwości naukowej wiedzy o człowieku. W pracach psychopatologicznych rozumienie i wyjaśnianie odnosiły się do dwóch aspektów choroby psychicznej i były uzupełniane o opis fenomenologiczny. Natomiast w psychologii światopoglądów rozumienie oddzieliło się od wyjaśniania i nabrało nowego znaczenia. Uznane zostało za podstawowy element ludzkiego świata. O ile psychologia rozumiejąca stosowana w pracach psychopatologicznych Jaspersa miała wiele wspólnego z socjologią rozumiejącą Maxa Webera, a rozumienie, stanowiące jej podstawową metodę, polegało na poszukiwaniu związków sensu w przeżyciach chorego człowieka, o tyle w psychologii światopoglądów rozumienie było bliższe tradycji jego ujmowania wywodzącej się od Wilhelma Diltheya. Ta zmiana wiązała się z ukierunkowaniem refleksji Jaspersa nad człowiekiem na wolność (egzystencję), której nie da się uprzedmiotowić.

Jakie są źródła obojętności i czemu może ona służyć, tłumaczy Wojciech Eichelberger.

The Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences (Bull.Pol. Ac.: Tech.) is published bimonthly by the Division IV Engineering Sciences of the Polish Academy of Sciences, since the beginning of the existence of the PAS in 1952. The journal is peer‐reviewed and is published both in printed and electronic form. It is established for the publication of original high quality papers from multidisciplinary Engineering sciences with the following topics preferred: Artificial and Computational Intelligence, Biomedical Engineering and Biotechnology, Civil Engineering, Control, Informatics and Robotics, Electronics, Telecommunication and Optoelectronics, Mechanical and Aeronautical Engineering, Thermodynamics, Material Science and Nanotechnology, Power Systems and Power Electronics.

Journal Metrics: JCR Impact Factor 2018: 1.361, 5 Year Impact Factor: 1.323, SCImago Journal Rank (SJR) 2017: 0.319, Source Normalized Impact per Paper (SNIP) 2017: 1.005, CiteScore 2017: 1.27, The Polish Ministry of Science and Higher Education 2017: 25 points.

Abbreviations/Acronym: Journal citation: Bull. Pol. Ac.: Tech., ISO: Bull. Pol. Acad. Sci.-Tech. Sci., JCR Abbrev: B POL ACAD SCI-TECH Acronym in the Editorial System: BPASTS.

Professor Ida Kurcz passed away on January 25, 2024. Polish academia has lost an exceptional scholar who was an unquestioned authority around the world. It was she who introduced psycholinguistics into the bloodstream of Polish psychology and set the tone for its development. She was hailed as the First Lady of psycholinguistics in Poland for a reason. The present text examines her biography together with her research, teaching and organizational achievements.

W ciągu ostatniej dekady znacznie wzrosła ilość osób ze zdiagnozowanym „spektrum zaburzeń autystycznych”. Na podstawie szacunkowych danych można określić, iż w Polsce jest ponad. 30 tys. osób chorych na autyzm, w związku z powyższym liczba osób, których dotyczy ten problem wynosi ponad 100 tys. w Polsce. Rosnące zapotrzebowanie na obiekty i przestrzenie publiczne dostosowane dla potrzeb tej grupy osób wymaga usystematyzowania wiedzy zakresie projektowania architektonicznego uwzględniającego wymagania osób ze spectrum zabużeń autystycznych. W artykule przedstawiono podstawowe zasady kształtowania tzw. Pokoi wyciszeń” coraz częściej lokalizowanych w obiektach użyteczności publicznej.

The Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences (Bull.Pol. Ac.: Tech.) is published bimonthly by the Division IV Engineering Sciences of the Polish Academy of Sciences, since the beginning of the existence of the PAS in 1952. The journal is peer‐reviewed and is published both in printed and electronic form. It is established for the publication of original high quality papers from multidisciplinary Engineering sciences with the following topics preferred: Artificial and Computational Intelligence, Biomedical Engineering and Biotechnology, Civil Engineering, Control, Informatics and Robotics, Electronics, Telecommunication and Optoelectronics, Mechanical and Aeronautical Engineering, Thermodynamics, Material Science and Nanotechnology, Power Systems and Power Electronics.

Journal Metrics: JCR Impact Factor 2018: 1.361, 5 Year Impact Factor: 1.323, SCImago Journal Rank (SJR) 2017: 0.319, Source Normalized Impact per Paper (SNIP) 2017: 1.005, CiteScore 2017: 1.27, The Polish Ministry of Science and Higher Education 2017: 25 points.

Abbreviations/Acronym: Journal citation: Bull. Pol. Ac.: Tech., ISO: Bull. Pol. Acad. Sci.-Tech. Sci., JCR Abbrev: B POL ACAD SCI-TECH Acronym in the Editorial System: BPASTS.

In Christian ethical and anthropological discourse, the concept of “human nature” represented one of the main criteria from which norms for social and individual ethics derived. The age of Enlightenment brought about a serious criticism of this concept refusing its metaphysical justification. New opinions prevailed in philosophical and scientific discourse of that time. They rejected existence of common anthropological determinants and supported a thesis claiming that people are primarily formed in society and that the concept of “human nature” entails a risk of abuse of power by promoting only one view of the human being. The presented paper studies the relevance of this concept today and examines it from the perspective of Jonathan Haidt’s social psychology, which, as the author claims, contributes to better understanding of human nature. Standard metaphysical and theological definitions of human nature that prevailed mostly in Christian discourse needs to be extended by including findings from social and exact sciences and use them as a suitable medium for a dialogue in a pluralistic environment, and push the limits of our knowledge about humans.

Having analysed the existing sources on the Hyphasis “mutiny” in 326 BC, the author indicates the role of false geographical knowledge in the motivation of the marching army. The cognitive theory of personality and social psychology serve to explain the development of the described events. On the basis of this study, the usefulness of historical psychology as an explanation model in history is assessed.

The paper presents the usefulness of the common sense psychology, as well as of the knowledge acquired in various traditions of academic psychology in historical interpretations.

The paper aims to propose a method of historical investigation of emotions in the past. The author rethinks the phenomenon of empathy as a potential research tool for grasping the emotions of past events’ agents. He provides a psychology-based defi nition and an overview of historiographic traditions associated with empathy. He discusses limitations regarding validity (accuracy) and intersubjective control of empathy. Subsequently, the author proposes how to overcome these limitations.

The article presents some possibilities and limitations of the general psychological knowledge utilization in the causal explanation in history based on the probabilistic model.

Współczesne kierunki projektowe obiektów szkolnych znacząco zmieniły się od lat osiemdziesiątych uwzględniając sposób użytkowania oraz poszukiwanie wartości dodanych, niezwiązanych bezpośrednio z nauką ale stwarzających pretekst do przebywania w przestrzeni obiektu i indywidualizowania jej w zależności od potrzeb. Duże znaczenie dla projektantów mają osiągniecia naukowe psychologii środowiskowej badającej kształtowanie przestrzeni i jej interakcje z człowiekiem.

The article aims at focusing attention at selected aspects of pop culture which may, from the point of view of evolutionary psychologists, be deemed approximate to animal proto-cultures and social systems observed among the three-year-olds, i.e. — people who have not yet developed a psychological skill called “theory of mind”. The Author tries to point out that elements of proto-culture in the time of pop -industry development gain on dominance, as a result of which the quality of culture creating processes as well as culture transmission processes may be different than, let’s say, fifty years ago. It is not only about the mass media, but it is most of all about deep psychological processes which are the basis for understanding the essence of culture and participation in culture. In other words, the author tries to argue that norms, ideas and values, i.e. what culture is made of in general — are understood and disseminated in ways which are different in quality from the ones prevailing in the past.

Henryk Elzenberg w pracach: Marek Aureliusz. Z historii i psychologii etyki, Lukrecjusz i materializm oraz Brutus, czyli przekleństwo cnoty dokonał analizy psychologicznej tytułowych postaci. Wyeksponował te ich cechy, które – jak pokazuje jego dziennik – sam posiadał. Celem tych analiz było – jak się wydaje – nie tylko zrozumienie przeżyć i postępowania wspomnianych postaci, ale także zrozumienie samego siebie.