Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badania procesu ustanawiania ewaluacyjnej homogeniczności w ramach polskiego systemu finansowania badań naukowych opartego na wynikach (ang. performance-based research funding system). W tym celu analizie poddany został proces tworzenia wykazu czasopism naukowych z 2019 roku w odniesieniu do dwóch dyscyplin naukowych: biologii i historii. Wybór tego przypadku jest podyktowany jego szczególnym charakterem – tworzenia wykazu z wykorzystaniem wskaźników bibliometrycznych, jak również przy udziale ekspertów. Dlatego też postawione zostało następujące pytanie: czym kierowali się aktorzy uczestniczący w procesie tworzenia wykazu przy podejmowaniu decyzji i wprowadzaniu zmian w wykazie? Aby odpowiedzieć na to pytanie, zastosowano metody mieszane. Po pierwsze, przeprowadzono analizę ilościową zmian wprowadzanych do wykazu w trakcie kolejnych etapów jego tworzenia. Po drugie, przeprowadzona została analiza jakościowa wywiadów częściowo ustrukturyzowanych dotyczących motywacji aktorów. Dzięki analizie jakościowej oraz wynikom ilościowym badanie ujawniło, w jakim stopniu aktorzy wpływają na formę, jaką homogeniczność ewaluacyjna przyjmuje w polskim systemie. Ponadto artykuł dowodzi, że forma, jaką przyjmuje ewaluacyjna homogeniczność, podyktowana jest tym, jak aktorzy pozycjonują się względem dwóch przeciwstawnych sił: heterogeniczności i homogeniczności i rozumienia przez ich pryzmat praktyki i formy oceny jakości badań naukowych. Tekst podsumowuje krótki epilog, aktualizujący wnioski z badania, wychodząc poza jego ramy czasowe.

This article uses the model of dependency between centers and peripheries of scientific knowledge production to create a theoretical framework for investigating predatory journals. The framework is presented as an alternative to the dominant ways of the problem's characterization. Predatory journals are so far described mostly as a newly emerging phenomenon strongly connected with publishing in Open Access and fraudulent publishers. In this article, I argue that predatory publishers are recognized as illegitimate by the center of knowledge production. This geopolitically situated approach let me look more critically on the ways of assigning this illegitimacy. It also allows me to define the ostensible center and reveal a mechanism for functioning many journals accused of being predatory. The ostensible center is understood as an institution disseminating knowledge that is invisible or illegitimate to the center. However, at the same time some actors see an ostensible center as belonging to the center. The presented terms are analytical tools for further research that might enable us to get a wider picture of a modern global system of knowledge production and point out its antiegalitarian mechanism.