W swojej historii Polska z reguły była bardziej zorientowana na ląd, niż na morze. Przez wiele wieków nie potrafiliśmy dostrzec szans i potencjału, jakie stwarzało nadmorskie położenie naszego państwa. W treści obecnie obowiązujących w Polsce dokumentów strategicznych nie ma również należytych odniesień do bezpieczeństwa morskiego państwa, chociaż jesteśmy członkiem zarówno NATO, jak i Unii Europejskiej. W artykule zaprezentowano w jaki sposób powstawał w latach 2015–2017 oraz jakie treści zawiera wyjątkowy dokument poświecony temu zagadnieniu: Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa Morskiego Rzeczypospolitej Polskiej, który narodził się dzięki wysiłkowi „entuzjastów” spraw morskich z Akademii Marynarki Wojennej, Rady Budowy Okrętów oraz Instytutu im. gen. Józefa Hallera pod kierownictwem Biura Bezpieczeństwa Narodowego. W opinii autorów, dokument ma stanowić podstawę do prac nad przyszłą strategią bezpieczeństwa morskiego naszego państwa, a także stać się „motorem” publicznej dyskusji w Polsce na tematy bezpieczeństwa morskiego i efektywnego wykorzystania nadmorskiego położenia państwa do rozwoju gospodarczego.
In this paper, we describe secure gateway for Internet of Things (IoT) devices with internal AAA mechanism, implemented to connect IoT sensors with Internet users. Secure gateway described in this paper allows to (1) authenticate each connected device, (2) authorise connection or reconguration performed by the device and (3) account each action. The same applies to Internet users who want to connect, download data from or upload data to an IoT device. Secure Gateway with internal AAA mechanism could be used in Smart Cities environments and in other IoT deployments where security is a critical concern. The mechanism presented in this paper is a new concept and has been practically validated in Polish national research network PL-LAB2020.
Energy security is one of the most frequently analysed phenomena in the energy markets. Great variety of scientifc efforts should have indicated clear definition of the phenomenon. However, those studies highlighted more than 80 different definitions of what energy security really is. Due to the fact, that energy security is analyzed by different scientific disciplines, studies have provided a comperehensive reflection on the phenomenon.
The main objective of this paper is of the theoretical nature and focuses on showing energy security externalities. Author delivers an integrative review focusing on existing literature referring to the analyzed phenomena. Energy security is though studied only from the perspective of economics therefore interdisciplinary studies are out of the study scope. The reason for such scientific procedure stem from a belief that each discipline approach is different in terms of concepts, research methods and though results that are obtained. Therefore without undermining high value of interdisciplinary approaches to energy security, author decided to concentrate solely on economic perspective, which in energy security studies seems to be underestimated. Such approach in author’s belief helps achieve theoretical clarity of the below given analysis.
Presented paper is of the theoretical nature and focuses on showing energy security externalities. Critical literature review shows the literature mainstream in which energy security externalities are
Wzrost zagrożenia atakami terrorystycznymi w Europie i nacisk społeczny na rządy w celu podejmowania działań, które ułatwiłyby wymianę informacji pomiędzy krajowymi organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne doprowadziły do stworzenia systemów informacyjnych, w których wtórnie przetwarzane są dane pasażerów. Początkowo scentralizowane systemy objęły pasażerów lotniczych podróżujących na trasach międzynarodowych, ale niedługo po tym zostały rozszerzone tak by objęły dane PNR (Passenger Name Records) dotyczące ruchu krajowego. Dziś obserwujemy tendencję rozszerzania ich na inne środki transportu, włączając w to sektor morski. W niniejszej pracy dokonano oceny najbardziej rozwiniętego z dotychczas stworzonych systemów przetwarzających dane PNR – wprowadzonego w Belgii – oraz przedstawiono wnioski płynące z jego stworzenia dla rozwiązań ogólnoeuropejskich. Przedstawiając najważniejsze problemy związane z profilowaniem pasażerów oraz z wymianą danych pomiędzy uprawnionymi instytucjami, omówiono w niej problem braku oceny wpływu przedsięwzięcia na prywatność osób, których dane są przetwarzane oraz zasygnalizowano potrzebę dokonania poprawnej oceny niezbędności i proporcjonalności rozwiązań wprowadzanych tak na poziomie państw członkowskich, jak i w unijnej dyskusji nad wdrożeniem dyrektywy PNR oraz nowych wymagań dotyczących elektronicznej rejestracji pasażerów i członków załogi na pokładzie europejskich statków pasażerskich zamieszczonych w pakiecie zmian do dyrektywy 98/41/WE.
Artykuł przedstawia węgiel brunatny jako jeden z dwóch podstawowych krajowych surowców energetycznych obok węgla kamiennego. Historycznie wykorzystywanie w Polsce węgla brunatnego to przede wszystkim paliwo do elektrowni. W niewielkich ilościach wykorzystywany był do produkcji brykietów z węgla brunatnego i jako paliwo do lokalnych kotłowni oraz jako dodatek do produkcji nawozów (Konin i S ieniawa). Obecnie po zmianach dotyczących jakości paliw używanych w lokalnych kotłowniach, węgiel brunatny pozostaje w prawie w 100% jako paliwo w elektrowni. Aktualnie branża węgla brunatnego produkuje około 35% najtańszej energii elektrycznej. Koszt produkcji energii elektrycznej jest mniejszy o ponad 30% od drugiego podstawowego paliwa, jakim jest węgiel kamienny. Istniejące kompleksy paliwowo-energetyczne wykorzystujące węgiel brunatny, z kompleksem Bełchatów na czele, są obecnie istotnym gwarantem bezpieczeństwa energetycznego Polski. W odróżnieniu od innych paliw takich jak ropa, gaz ziemny czy węgiel kamienny koszt węgla brunatnego jest przewidywalny w perspektywie długoterminowej i niemal niewrażliwy na wahania na światowych rynkach surowcowych i walutowych. Ich eksploatacja prowadzona jest z wykorzystaniem najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych oraz z poszanowaniem wszystkich wymogów ochrony środowiska, zarówno w obszarze wydobycia węgla, jak i wytwarzania energii elektrycznej. Co istotne, kompleksy paliwowo-energetyczne wykorzystujące węgiel brunatny wykazywały dotychczas dodatnią rentowność i generowały nadwyżki umożliwiające finansowanie inwestycji utrzymaniowych oraz rozwojowych, także w innych segmentach energetyki. W szczególności nie wymagały i nie korzystały dotychczas z pomocy publicznej w postaci np. dotacji lub ulg podatkowych. Polskie górnictwo węgla brunatnego posiada wszystkie atrybuty niezbędne do perspektywicznego rozwoju dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Dokumentem, który jest mapą drogową dla branży węgla brunatnego jest Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce przyjęty przez Radę Ministrów 30 maja 2018 roku. Program obejmuje lata 2018–2030 z perspektywą do 2050 roku i prezentuje kierunki rozwoju sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce wraz z celami i działaniami niezbędnymi dla ich osiągnięcia. W Programie zaprezentowano strategię rozwoju górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego w Polsce w I połowie XXI wieku. Opracowano możliwe scenariusze w czynnych zagłębiach górniczo-energetycznych, jak również w nowych regionach, gdzie występują znaczne zasoby tego paliwa. Ma to na celu umożliwienie optymalnego wykorzystania w pierwszej kolejności złóż w okolicach Złoczewa i Konina oraz złóż gubińskich i legnickich, a następnie złóż zlokalizowanych w okolicach Rawicza (Oczkowice), jak i innych perspektywicznych rejonach, które mogą docelowo zastąpić obecne czynne zagłębia górniczo-energetyczne. Pozwoli to elektrowniom nadal produkować tanią i czystą energię elektryczną, wykorzystując najnowsze światowe rozwiązania w zakresie czystych technologii węglowych.
The article presents the author’s considerations on the significance of the investment package diversifying natural gas supplies as part of the Northern Gate in ensuring Poland’s energy security. Data found in literature concerning the possibilities of importing the raw material by sea (terminals, gas pipelines) includes investments at various stages of concept development and construction. However, these documents lack cohesive information about a full investment package being implemented. The author has thus attempted at creating variants concerning the diversification capacities of the Republic of Poland in reference to several key offshore and onshore projects. A problem has therefore been formulated: To what extend will the Northern Gate investment package increase Poland’s energy security as a result of increased supply of natural gas from the sea? To answer this questions, researchers were forced to verify their working hypothesis which assumed that Northern Gate investments including a comprehensive package of projects had the potential of significantly improving the level of energy security in Poland by extending the possibility of importing natural gas. To solve the problem and verify the hypothesis, the researchers applied systemic analysis, deduction and variant analysis, which were used to estimate the possible import capacities of the raw material by sea. As a result of the works, the researchers created four variants including various investment projects assuming the import of 7.75 m3 to 30,95 B m3 of natural gas a year by sea. The variant which was adopted as the most probable indicates the possibility of importing 17.75 through 22.75 B m3 of gas a year, which is 111% of the average annual demand in Poland.
Pierwszą politykę surowcową państwa przyjęto w 1938 r. Polityka surowcowa II RP nakierowana była przede wszystkim na przygotowanie państwa do realizacji działań wojennych w warunkach prowadzenia wojny obronnej. W 1951 roku utworzono Centralny Urząd Geologii przygotowujący krajowe wieloletnie i roczne plany prac geologiczno-poszukiwawczych. Jego działalność skoncentrowana była na powiększaniu bazy zasobów złóż kopalin. Od 1985 roku za koordynację zadań polskiej geologii odpowiada urząd głównego geologa kraju. W roku 1996 Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministerstwie Przemysłu i Handlu dokument Założenia polityki państwa w dziedzinie surowców mineralnych. W 2015 roku odbyła się szeroka publiczna dyskusja o potrzebie opracowania polityki surowcowej państwa zainicjowana opublikowaniem trzech dokumentów analitycznych przygotowanych przez Fundację Demos, prof. J.Hausnera oraz Ministerstwo Środowiska. Kamieniami milowymi w pracach nad polityką surowcową stało się powołanie w 2016 roku pełnomocnika rządu do spraw polityki surowcowej oraz międzyresortowego zespołu do spraw polityki surowcowej. W 2018 roku projekt założeń Polityki Surowcowej Państwa (PSP) skierowany został do konsultacji społecznych. Dokument ten po raz pierwszy w tak kompleksowy i holistyczny sposób uwzględnia interesy bezpieczeństwa surowcowego państwa. PSP oparta jest na 9 filarach merytorycznych dotyczących m.in. prawno-ekonomicznych podstaw działania sektora mineralnego, ryzyka inwestycyjnego, poszukiwań geologicznych, wykorzystania mineralnych surowców odpadowych.
W artykule przedstawiono wybrane aspekty krajowego technicznego poziomu bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Przeprowadzono analizę i ocenę infrastruktury elektroenergetycznej w obszarze wytwarzania, przesyłu i dystrybucji w aspekcie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Przedstawiono charakterystykę sektora wytwórczego oraz infrastruktury sieciowej w obszarze przesyłu i dystrybucji. Określono sytuację obecną i przyszłą w zakresie funkcjonowania wspomnianej infrastruktury elektroenergetycznej w ramach Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w kontekście bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Oceniono poziom krajowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w obszarze wytwarzania i infrastruktury sieciowej oraz określono zagrożenia i przedstawiono katalog niezbędnych działań w celu poprawy bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Stwierdzono, że w obszarze wytwarzania brak jest obecnie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w normalnych warunkach obciążenia, ale istnieje duże prawdopodobieństwo jego wystąpienia w przyszłości (po 2025 r.) w warunkach prognozowanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną i obowiązywania nowych zaostrzonych wymagań ochrony środowiska (dyrektywy IED, konkluzji BAT, Pakietu Zimowego). Określono, że infrastruktura sieciowa w obszarze przesyłu i dystrybucji jest wprawdzie przystosowana do występujących obecnie typowych warunków zapotrzebowania na energię elektryczną i realizacji wewnętrznych zadań w stanach normalnych, ale może stwarzać potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Dodatkowo w kontekście prognozowanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w przyszłości, niedostatecznej mocy źródeł wytwórczych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym i dostępnej poprzez połączenia międzysystemowe, nierównomiernego ich rozłożenia na obszarze kraju przy braku odpowiednich zdolności przesyłowych sieci, konieczności poprawy jakości i niezawodności dostawy energii do odbiorców końcowych oraz intensywnego rozwoju odnawialnych źródeł energii obecna infrastruktura sieciowa w obszarze przesyłu i dystrybucji będzie niewystarczająca.
Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej w dalszym ciągu stanowi jedynie koncepcję niewspartą konkretnymi działaniami. Potwierdzeniem wskazanego stanu rzeczy są zarówno regulacje prawne, które dają państwom członkowskim możliwość indywidualnego kreowania bezpieczeństwa energetycznego, jak również prowadzenia przez państwa członkowskie UE jednostronnej polityki energetycznej, która często leży jedynie w interesie najsilniejszych państw. Koncepcja solidarności energetycznej i mechanizmów solidarności energetycznej wypływa bezpośrednio z Traktatu z Maastricht; w założeniu miała przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego, a przede wszystkim jego budowy na poziomie unijnym. Praktyka funkcjonowania Wspólnot Europejskich, a następnie Unii Europejskiej wykazała, iż budowa bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej jako pewien cel w dalszym ciągu jest w trakcie tworzenia i jest jedynie kierunkiem działania. W następstwie kryzysu energetycznego z 2009 r. oraz chęci pobudzenia dyskusji na forum Unii Europejskiej, zaproponowano koncepcję unii energetycznej, jako drogi do budowy bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. Obecnie jej bezpieczeństwo energetyczne ogranicza się do definicji przyjętej przez Komisję Europejską oraz działań mających na celu rozbudowę infrastruktury energetycznej o znaczeniu wspólnotowym, przyczyniającej się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego UE. Celem artykułu jest analiza koncepcji unii energetycznej oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy ma ona realne szanse powodzenia oraz czy koncepcja w zaproponowanym kształcie będzie skuteczna i potrzebna. Pytanie to wydaje się istotne z punktu widzenia obserwowanych rozbieżności pomiędzy regulacjami prawnymi, promocją budowy wspólnego bezpieczeństwa energetycznego, a praktycznym działaniem poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej.