Bogusław Wolniewicz na kanwie rozważań nad ontologią i semantyką Traktatu Wittgensteina stworzył oryginalny system formalny. System ten ma interpretacje filozoficzne. Wolniewicz nazwał ten system ontologią sytuacji. W artykule przedstawiam zarówno jego intuicyjne podłoże, jak i jego treść formalną oraz interpretację filozoficzną. Wzmiankuję również o jego zastosowaniach w aksjologii i hermeneutyce logicznej.

Celem artykułu jest przedstawienie teorii znaczenia sformułowanej przez Romana Ingardena w Sporze o istnienie świata oraz w pracach O dziele literackim i O poznawaniu dzieła literackiego, a następnie przetestowanie tej teorii na wybranych problemach współczesnej filozofii języka. Do problemów tych należą: semantyka nazw pustych, spór między millianizmem a deskryptywizmem o naturę nazw własnych, problem zastępowalności w kontekstach intensjonalnych, holizm znaczeniowy, problem składalności oraz granica między semantyką a pragmatyką. Analiza tych problemów na gruncie teorii Ingardena wraz z przedstawieniem ich rozwiązania w teorii G. Fregego, K. Ajdukiewicza, W.V. Quine’a i D. Davidsona rzuca ciekawe światło na tę niezwykle złożoną, „drobnoziarnistą” teorię, opartą na oryginalnej ontologii. Wprawdzie teoria Ingardena nie zawiera się w dominującym nurcie filozofii języka, ale rozwiązuje problem nazw pustych, stosunek nazw własnych do deskrypcji określonych i nie jest holistyczna. Nie zaciera także różnicy między semantyką a pragmatyką. Teoria Ingardena nie jest składalna i reifikuje znaczenia, co może stanowić poważny zarzut pod jej adresem. Dlatego też ocena tej teorii nie może być jednoznaczna.

Bogusław Wolniewicz’s book Things and facts, although it is essentially devoted to the interpretation of the Wittgenstein’s Tractatus, also has a substantive layer in which Wolniewicz raises very important problems in the fields of methodology, semiotics and metaphysics, such as: (a) the problem of clarity of philosophical texts and its relation to simplicity and brevity, as well as to thoroughness and suggestiveness; (b) the problem of semantic correlation types; (c) the problem of analysis, interpretation and definition; (d) the problems of modality, negative facts, absolute monism and coherentionism; (e) the problem of abstraction and moral-praxeological antinomy. The author of the paper reconstructs Wolniewicz’s views on these matters.