Paradoksalnie Europa jest teraz bezpieczniejsza niż przed wojną, lecz wyzwań nie brakuje.

Trzecia dekada XXI wieku w namacalny sposób przypomniała o zmienności, niepewności, złożoności i wieloznaczności otoczenia, w którym funkcjonują gospodarki, organizacje czy jednostki, przynosząc przynajmniej dwa poważne kryzysy gospodarcze. Z jednej strony pandemia COVID-19 przyniosła bezprecedensowy szok o charakterze zarówno popytowym, jak i podażowym, materializując tym samym ryzyka związane z budowanym przez wiele dekad systemem międzynarodowych powiązań gospodarczych. Z drugiej strony nastąpił globalny kryzys ekonomiczny spowodowany przez zbrojną agresję Rosji na Ukrainę. Celem artykułu jest próba uchwycenia wpływu wspomnianych zjawisk na sytuację gospodarczą w Polsce z perspektywy wewnętrznej i międzynarodowej, przy czym dodatkowo uwzględniono również perspektywę globalną. W ramach perspektywy wewnętrznej skupiono się na procesach inflacyjnych w krótkim i długim okresie, biorąc pod uwagę ich przebieg oraz możliwe mechanizmy przeciwdziałania. W ramach perspektywy międzynarodowej zwrócono uwagę na jedno z najczęściej dyskutowanych zagadnień, jakim jest stawianie prognoz i ocen odnoszących się do skuteczności i efektywności sankcji nałożonych na Rosję i Białoruś. Drugim problemem w ramach tej perspektywy, który w wymierny sposób dotyka zarówno wielu gospodarek europejskich, jak i gospodarek rozwiniętych na całym świecie, jest uzależnienie się Europy od Rosji w kwestii dostępu do surowców energetycznych oraz od Chin w zakresie zdolności produkcyjnych. Trzecia kwestia mieszcząca się w perspektywie międzynarodowej to problemy związane z odbudową gospodarki ukraińskiej po wojnie oraz z perspektywami rozwojowymi tejże gospodarki, ze zwróceniem szczególnej uwagi na rolę, którą w tych procesach mogą odegrać polskie przedsiębiorstwa. I wreszcie, w ramach perspektywy globalnej poświęcono uwagę dwóm zagadnieniom, mianowicie tzw. ekonomii umiaru oraz przyszłości globalizacji. Przyjęto przy tym, że umiar można uznać za synonim racjonalności globalnej i gwarant trwania cywilizacji w długim okresie, a zatem również szczególny przypadek tzw. dobra wspólnego. Odnośnie do globalizacji, rozumianej jako zaawansowanej postaci umiędzynarodowienia, skupiono się na szansach i zagrożeniach dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej, wynikających z istotnych zmian dokonujących się w międzynarodowych łańcuchach wartości w związku z pandemią COVID-19 oraz wojną w Ukrainie.

Treść artykułu stanowi historyczna analiza obecności, rozumienia i zasadności metafory żelaznej kurtyny w obszarze nauk społecznych. Po 1989 roku wydawać się mogło, iż upadek żelaznej kurtyny stracił na znaczeniu i metafora ta stała się martwa. Ponowne jej przywołanie przez Władymira Załęskiego w związku z wojną na Ukrainie skłoniło do ponownej analizy sensu, znaczenia i emocji z nią związanych. Kwestia tego, jak ta powszechnie znana metafora wpływała (i wpływa) na nasze rozumienie rzeczywistości i w jakim stopniu stanowi rzetelną kategorię analityczną jest przedmiotem refleksji.