@ARTICLE{Schetz_Adriana_Społeczeństwo_2021,
 author={Schetz, Adriana},
 number={No 4},
 journal={Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria},
 pages={293-302},
 howpublished={online},
 year={2021},
 publisher={Komitet Nauk Filozoficznych PAN},
 publisher={Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego},
 abstract={Moje rozważania dotyczą sposobu obecności kategorii zwierząt w filozofii współczesnej, szczególnie w kontekście filozofii moralnej oraz teorii poznania i umysłu. Jak mniemam, są to obszary dociekań, które cieszą się szerokim zainteresowaniem, nawet jeśli skoncentrujemy uwagę na wąskim zagadnieniu miejsca zwierząt w dziedzinie moralności, poznania i świadomości. Choć sam John Rawls ustosunkowuje się do tych kwestii ostrożnie, zaś jego zainteresowanie tym rodzajem zagadnień jest marginalne, to warto im poświęcić odrobinę filozoficznej uwagi. Istnieje ścisły związek między przekonaniem, że takie podmioty nieosobowe jak zwierzęta są zdolne do odczuwania bólu i przyjemności, a wrażliwością czy świadomością społeczną ( social sentience). Powinniśmy sobie odpowiedzieć na pytanie, w jakim społeczeństwie chcemy żyć: skutecznym czy wrażliwym? Utylitaryzm etyczny stoi na straży społeczeństwa skutecznego. Może się wydawać, że nie ma w nim miejsca na wrażliwość społeczną, zaś w jej miejsce postuluje się interes publiczny. Uważam jednak, że społeczeństwo skuteczne jest mimo wszystko bardziej wyczulone na krzywdę czy niedolę podmiotów nieosobowych aniżeli społeczeństwo wrażliwe, jeśli to drugie rozumiane jest tak, jak przedstawiał to Rawls. Dochodzimy zatem do swoistego paradoksu – który określam mianem paradoksu stępionej wrażliwości – polegającego na tym, że krytykowane przez Rawlsa utylitarystyczne społeczeństwo skuteczne jest de facto bardziej wrażliwe moralnie aniżeli postulowane przez niego społeczeństwo egalitarne. Paradoks stępionej wrażliwości ma swoje źródło w Rawlsowskim egalitaryzmie, gdyż ów egalitaryzm jest tylko dla wybranych; nie obejmuje mianowicie swym zakresem tych członków społeczeństwa, którzy kierują się dobrem istot, którym Rawls odmawia podmiotowości, a które stanowią istotny czynnik oddziałujący na życie społeczne. Proponuję przyjrzeć się miejscu zwierząt w społeczeństwie współczesnym, następnie wykazać błędy teorii sprawiedliwości Rawlsa, by ostatecznie spróbować uzupełnić jego podejście o emotywizm. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć wspomnianego paradoksu stępionej wrażliwości.},
 type={Artykuły / Articles},
 title={Społeczeństwo wrażliwe czy społeczeństwo skuteczne? Prawa moralne podmiotów nieosobowych w świetle teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa},
 URL={http://www.journals.pan.pl/Content/121756/PDF-MASTER/2021-04-PFIL-18-Schetz.pdf},
 doi={10.24425/pfns.2021.138988},
 keywords={egalitaryzm, liberalizm, prawa zwierząt, J. Rawls, teoria sprawiedliwości, zasada pluralizmu moralnego, zasłona niewiedzy},
}