Jeśli przyjąć charakterystykę awangardy pochodzącą od Henri Saint-Simona, a podtrzymywaną zarówno przez Daniela Bella, jak i Lidię Burską (w książce Awangarda i inne złudzenia, 2002), to warszawską szkołę historii idei – czyli filozoficzny rewizjonizm wewnątrz polskiego marksizmu – można uznać za zjawisko analogiczne do awangardy artystycznej, która doszła w Polsce do głosu w drugiej połowie lat 50. XX wieku. W rozumieniu Burskiej istotnym rysem awangardy jest efektywne oddziaływanie na stan świadomości, postawy i wybory publiczności. Ten właśnie czynnik zadecydował o powiązaniu awangardy i rewizjonizmu, bowiem w powszechnej opinii, warszawska szkoła w znaczący sposób kształtowała oblicze polskiej humanistyki powojennej. Celem artykułu jest próba zrozumienia, na czym polegało oddziaływanie warszawskiej szkoły historii idei. Odwołuję się w związku z tym do świadectw ludzi, którzy tworzyli to środowisko, a także do pewnych wątków z hermeneutyki H.-G. Gadamera (koncepcja dziejów efektywnych, pojęcie aplikacji) oraz H.R. Jaussa (koncepcja horyzontu oczekiwań).

The article offers a critical insight into the social history of ideas as a research trend that has been dynamically developing within French academic circles since 2010. Methodologically, the social history of ideas attempts to apply sociological tools to study the diffusion and embedding of political ideas within specific groups. After presenting the general directions of this trend's development, the author focuses on its critics, offering their own reflections on the difficulties one might encounter when applying its principles to research on Central‑Eastern Europe. To tackle this task, the author provides a methodological exercise to verify the extent to which the principles of social history of ideas can be applied to the study of (semi)peripheral ideas. In conclusion, the author emphasises the invigorating nature and critical tasks that social history of ideas can fulfill within Polish historiography as well.

Artykuł jest poświęcony przedstawieniu filozoficznych kontaktów Andrzeja Walickie-go ze współczesnymi mu filozofami rosyjskimi. Na podstawie już opublikowanych tekstów, jak też archiwalnej korespondencji pokrótce ukazano relacje Walickiego z Sergiuszem Hessenem i Dymitrem Czyżewskim, a szczególnie z o. Gieorgijem Fłorowskim. Początek znajomości Walickiego z o. Fłorowskim datuje się na 1960 r. Polski i rosyjski myśliciel dyskutowali na temat historiozofii, dziejów filozofii rosyjskiej, a nawet teologii. Pomimo odmiennych perspektyw (Fłorowski był zało-życielem tzw. syntezy neopatrystycznej, która miała dla Walickiego wyłącznie historyczne znaczenie), obydwaj odegrali znaczną rolę w popularyzacji myśli rosyj-skiej na Zachodzie, zwłaszcza w USA.

The main aim of the following article is to juxtapose two methodological perspectives, influential in the field of the widely understood history of ideas, that is to say, the Cambridge School with the German tradition of Begriffsgeschichte. Presenting both opportunities and pitfalls that may result from applying these perspectives, I sketch the propositions to overcome possible shallows. In concluding remarks, I draw potential challenges for the history of ideas in Poland.

This article examines the problems facing a comparative study of the reception of the idea of revolution in some selected writings of G.W.F. Hegel and Joachim Lelewel. Paying due attention to the specificity of the philosophical and historical approach, the article analyses the similarities and differences in Hegel's and Lelewel's appraisals of the revolutionary legacy. It also brings to light a misrepresentation of Lelewel's take on the subject in the German translation of his writings. That said, Hegel's thought remains of vital importance for both Lelewel, who is not convinced by it, and his translator H.J. Handschuch, who eagerly embraces it.