Nauki Humanistyczne i Społeczne

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Zawartość

Rocznik Historii Prasy Polskiej | 2020 | t. 23 | No 2

Abstrakt

W 1998 roku, z inicjatywy prasoznawców krakowskich, śląskich i kieleckich związanych z Wyższą Szkołą Pedagogiczną, Uniwersytetem Jagiellońskim, Uniwersytetem Śląskim i Wszechnicą Świętokrzyską, ukazał się pierwszy tom „Rocznika Historii Prasy Polskiej”, periodyku naukowego, który miał wypełnić lukę po zamkniętym w 1993 roku warszawskim „Kwartalniku Historii Prasy Polskiej” wydawanym przez Instytut Badań Literackich. „Rocznik” jako organ naukowy Komisji Prasoznawczej Oddziału PAN w Krakowie, najpierw jako półrocznik, od 2014 roku jako kwartalnik borykał się z kłopotami natury finansowej, ale przetrwał ciężkie czasy i do chwili obecnej służy specjalistom z zakresu historii mediów. Artykuł ukazuje główne nurty zainteresowań naukowych prezentowanych w „Roczniku” w latach 1998–2017 przez badaczy z różnych ośrodków.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewa Wójcik
ORCID: ORCID

Abstrakt

Summary

The article is an overview of chosen elements of press media discourse, treated here as a kind of broadly understood media discourse. Press discourse is examined as the oldest medium with well-developed tools and tradition, but tendencies redefining classic journalism and press are also highlighted. The author discusses the Internetization of press discourse, clear sender-recipient differentiation, “citizen journalism”, fake news, tabloidization and genological changes.

Streszczenie

Artykuł ma charakter przeglądowy, jest szerokim spojrzeniem na wybrane elementy, aspekty medialnego dyskursu prasowego, który traktuję jako rodzaj szeroko rozumianych dyskursów medialnych. Na dyskurs prasowy spoglądam jako na najstarsze medium z wykształconym własnym instrumentarium i tradycją, ale równocześnie wskazuję na tendencje, które redefiniują klasyczne dziennikarstwo i tradycyjną prasę. Wskazuję na internetyzację dyskursu prasowego, wyraźną dyferencjację nadawczo-odbiorczą, zjawiska „dziennikarstwa obywatelskiego” i fake- newsów oraz na tabloidyzację i przemiany genologiczne.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bogusław Skowronek

Abstrakt

„Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” („Toruńskie wiadomości o rzeczach uczonych”) wydawane w Toruniu w latach 1762–1766 stanowią pierwsze na terenie Rzeczypospolitej czasopismo stricte ‘recenzyjne’, a tym samym przykład pełnego i udanego transferu gatunku prasowego (określanego jako ‘Rezensionszeitschrift’ albo ‘gelehrtes Journal’) z Niemiec. Zadaniem, jakie postawiła sobie redakcja czasopisma, było jak najszersze uchwycenie XVIII-wiecznych dyskursów naukowych i literackich w Prusach i w Polsce. Redaktorzy pisma przekaz aktualnych informacji o piśmiennictwie polskim umieścili w postulatach programowych, a realizując go zrecenzowali szereg kluczowych wydawnictw polskiego oświecenia (m.in. teksty S. Konarskiego, W. Rzewuskiego, F. Bohomolca, J.E. Minasowicza). Niejednokrotnie na łamy czasopisma trafiały również publikacje dużo starsze (autorstwa S. Orzechowskiego, S. Grzepskiego, A. Gostomskiego czy J.A. Gorczyna). Charakter wielu recenzji, często dość obszernych i nierzadko utrzymanych w tonie pochwalnym, wskazuje na cele przyświecające redakcji: umożliwienie czytelnikom orientacji w zmianach zachodzących w życiu kulturalnym i politycznym Rzeczypospolitej, budowę jej pozytywnego wizerunku, kibicowanie reformom okresu stanisławowskiego.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Chlewicka

Abstrakt

Redaktorzy odpowiedzialni wydawanego w Chełmnie w latach 1850–1866 „Nadwiślanina” działali w oparciu o pruskie prawo prasowe i kodeks karny. Wszelkie działania, zdaniem władz, niezgodne z obowiązującymi przepisami wywoływały interwencję policji, prokuratury i sądów. Przed pruskim sądem stawali: Józef Gółkowski, Ignacy Danielewski, Cyprian Wysoczyński, Jan Dyament, Józef Chociszewski, Stefan Mąkowski i Jan Radziwioł oraz dwaj autorzy tekstów opublikowanych w piśmie: Ignacy Łyskowski i Walenty Stefański. Jak napisano w ostatnim numerze „Nadwiślanina”, jego redaktorzy mieli 46 procesów, zapłacili łącznie 2310 talarów grzywny, w więzieniu znaleźli się: Gółkowski, Danielewski i Dyament oraz Stefański.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Grażyna Gzella
ORCID: ORCID

Abstrakt

Ksiądz Marceli Dziurzyński (1861–1945) zapisał się w historii prasy jako redaktor i wydawca kilku czasopism, głównie przeznaczonych dla ludu. Najdłużej publikowanym przez niego czasopismem był „Nowy Dzwonek”, wychodzący w latach 1892–1924, a potem kontynuowany aż do 1932 roku przez „Nową Zorzę”. Artykuł poświęcony jest pierwszym pięciu rocznikom „Nowego Dzwonka”, kiedy ukazywał się on jako pismo dla ludu. Czasopismo, które stawiało sobie za cel oświatę ludu zgodnie z zasadami wiary katolickiej, zawierało artykuły o tematyce religijnej, społecznej, politycznej, historycznej oraz powiastki i wiersze. Zamieszczone niemal w każdym numerze informacje od redaktora pisma są interesującym materiałem do poznania trudności, z jakimi borykał się wydawca.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Gruca

Abstrakt

Artykuł zawiera wyniki analizy prasoznawczej tygodnika „Przekrój” za lata 1945–1969. Całość została podzielona na 4 etapy obejmujące genezę i rozwój magazynu w latach 1945–1948, okres pomiędzy zjazdem szczecińskim a przełomem październikowym (1949–1956), czasy „małej stabilizacji” (1957 – marzec 1968) oraz schyłek epoki Mariana Eilego (marzec 1968–1969). Ponadto, zbadano i krótko opisano kontekst: podstawowe kierunki rozwoju polityki kulturalnej, literatury i sztuki, rozwój tygodnika na tle przeobrażeń prasy oraz jego stanowisko wobec generaliów polityki kulturalnej. Na tak nakreślonym tle przedstawiono natężenie i poszczególne wątki odnoszące się do występowania w „Przekroju” literatury (prozy, poezji, dramatu) i zagadnień życia literackiego, teatru dramatycznego i muzycznego, filmu, sztuk plastycznych, muzyki oraz kultury życia codziennego w Polsce i poza jej granicami.

Analiza proporcji tematycznych „Przekroju” i opis treści pisma uprawniają do stwierdzenia, że w badanym okresie pod względem typologicznym „Przekrój” był w początkowych latach ukazywania się pismem literacko- kulturalnym, później ewoluował i stał się ilustrowanym magazynem informacyjno-rozrywkowym. Dzięki niemu docierały do polskiej inteligencji i środowisk mieszczańskich informacje o najnowszych tendencjach i wydarzeniach kulturalnych Europy i świata. Tygodnik krzewił swoiste wzorce zachowań społecznych, pełnił funkcje integracyjne, kulturotwórcze i socjalizacyjne. „Przekrój” jest nie tylko jednym z ciekawszych zabytków kultury popularnej, ale i kultury wysokiej, wartym ochrony przed zapomnieniem.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wanda Matras-Mastalerz
ORCID: ORCID

Abstrakt

Artykuł jest próbą określenia, jakie znaczenie dla Polaków zza żelaznej kurtyny miała Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa. Postawione w ten sposób pytanie wiąże się również z problematyką słuchalności, wiarygodności oraz skuteczności radiostacji. W celu odpowiedzi na pytanie wykorzystano wyniki badań prowadzonych przez RWE od końca lat 50. XX w., opracowywanych w postaci raportów, przez Dział Badania Słuchalności. W artykule wykorzystano raporty przygotowane na podstawie wywiadów przeprowadzonych w grupie 1320 Polaków, którzy opuścili kraj — w celach turystycznych, służbowych lub na stałe — między kwietniem 1958 a marcem 1961 roku. Grupę badawczą stanowili emigranci ze Wschodu znajdujący się w obozach dla uchodźców, zarejestrowani w biurach emigracyjnych, turyści lub inne osoby czasowo przebywające w Europie Zachodniej.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Kamila Kamińska-Chełminiak

Abstrakt

Artykuł przedstawia dziennikarkę pokolenia „Solidarności”, która od 1980 r. mieszka i pracuje w Londynie. Magisterium z socjologii uzyskała w 1976 r. na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1976–1980 pracowała w Ośrodku Badania Opinii Publicznej w Warszawie. Od 1983 r. współpracowała z londyńskim „Dziennikiem Polskim i Dziennikiem Żołnierza", a w latach 1991–2002 została jego redaktorem naczelnym. Miała w nim swoją stałą rubrykę Prasowite zdziwienia, gdzie zamieszczała felietony. Po zamknięciu gazety w 2015 r. przeniesiono ją do „Tygodnia Polskiego” — dawnego jej samoistnego dodatku sobotnio-niedzielnego. Pisze w nim o sprawach brytyjskich, najczęściej o polityce. Współpracowała także z wydawanymi w Londynie: „Gazetą Niedzielną”, „Rzeczypospolitą Polską” (miesięcznik rządu RP na uchodźstwie), „Gońcem Polskim”; nowojorskim „Nowym Dziennikiem”, wrocławską „Odrą”. Jej artykuły drukowane były również w paryskiej „Kulturze”, „Tygodniku Solidarność”, „Życiu Warszawy” i „Polityce”. Zredagowała opracowanie pt. Dopóki jest „Dziennik”, jestem... (Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 2000). Jest autorką zbioru felietonów, reportaży, wspomnień i artykułów publicystycznych pt. Mieszkam na Wyspie (Toruń – Londyn: Oficyna Wydawnicza MJK i ZPPnO, 2016). Książka została wyróżniona nagrodą ZPPnO im. Włady Majewskiej w 2017 r. za najlepszą książkę roku 2016 napisaną przez pisarza mieszkającego poza krajem. Jest członkiem zarządu i sekretarzem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Do redakcji londyńskiego „Pamiętnika Literackiego” weszła w 2009 roku, a sekretarzem redakcji została w 2015 r.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk
ORCID: ORCID

Abstrakt

„Cud nad Wisłą” z 1920 roku, jak powszechnie przyjęto określać decydującą bitwę w wojnie polsko- -bolszewickiej, urósł do rangi symbolu i mitu odradzającej się po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej. Ów mit założycielski nowego, niepodległego państwa, pomijając rzetelne naukowe opracowania historyczne, narodził się i został upowszechniony w swej „mitycznej” postaci głównie przez autorów wspomnień, uczestników wojny polsko- -sowieckiej 1919–1921, oraz w pewnym stopniu również przez Kościół katolicki. Analiza relacji prasowych, sporządzona w oparciu o serwis informacyjny najpopularniejszego dziennika „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” posłużyła autorowi do przedstawienia dramatycznego „obrazu” wydarzeń odbieranych z punktu widzenia czytelnika dziennika. Obejmuje on okres bezpośrednio przed wybuchem konfliktu polsko-sowieckiego, ale głównie relacjonuje, w ujęciu „dzień po dniu”, przebieg zdarzeń (opartych na doniesieniach prasowych) z czasu kulminacyjnej bitwy, tj. 13–15 sierpnia i dalej do numeru z 27 sierpnia 1920 roku, gdy w „IKC” ukazują się informacje o zakończeniu decydującej batalii (datowane na 25 sierpnia 1920 r.). Wobec wielości informacji autor z oczywistych względów ograniczył się do wybranych przykładów odzwierciadlających punkt widzenia prasoznawcy a nie historyka. Artykuł uzupełniono analizą okolicznościowych publikacji ukazujących się na łamach „IKC” w rocznice bitwy z 1920 r. Na jej podstawie można stwierdzić, że redakcja dziennika przez wiele lat nie brała znaczącego udziału w kształtowaniu i upowszechnianiu w świadomości społecznej mitu „Cudu nad Wisłą”. Wydarzenie to traktowano głównie jako fakt historyczny a nie nadprzyrodzoną interwencję.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Bańdo
ORCID: ORCID

Abstrakt

Powstały w 1980 roku specjalistyczny Warszawski Antykwariat Naukowy — Czasopisma Przedsiębiorstwa Państwowego „Dom Książki” w 1984 roku przeprowadził pierwszą aukcję czasopism, na którą wyselekcjonowano ponad dwa tysiące rzadkich i poszukiwanych tytułów prasowych polskich i obcych, wydawanych w okresie XVIII–XX wieku. Nigdy więcej nie wystawiono już tylu na żadnej innej. Aukcja jednak nie przebiegła zgodnie z planem, dyrekcja przedsiębiorstwa wycofała najpierw obiekty powierzone przez osoby prywatne w komis, które stanowiły połowę całego zestawu aukcyjnego, a to, co pozostało, zostało w sporej części kupione przed licytacją przez Bibliotekę Narodową i Bibliotekę Jagiellońską, posiadające prawo pierwokupu. Ostatecznie licytowano jedynie około 500 pozycji katalogowych. Wycofane komisy trafiły natomiast na aukcję w Gdańsku.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Grzegorz Nieć

Instrukcja dla autorów

Przesyłanie tekstów

Przejdź do logowania lub Zarejestruj aby zgłosić tekst.

Sprawdzenie tekstu przed wysłaniem

Autorzy proszeni są o sprawdzenie czy tekst spełnia poniższe kryteria. Teksty, które nie spełniają wymagań redakcyjnych mogą zostać odrzucone.

  • Oświadczam, że tekst artykułu został przygotowany zgodnie z wytycznymi dla autorów RHPP
  • Oświadczam, że zapoznałem się z informacjami na temat etyki publikowania w RHPP i potwierdzam, że artykuł nie był wcześniej publikowany

Wytyczne dla autorów

Wymagania wstępne

Zapraszamy do nadsyłania pełnych tekstów artykułów w postaci elektronicznej (w formatach: *.doc, *.dox lub *.rtf,) w języku polskim lub angielskim przygotowanych zgodnie z podanymi niżej wymogami. W przypadku tekstów w języku polskim konieczne jest dołączenie także tytułu w języku angielskim oraz abstraktu i słów kluczowych zarówno w języku polskim jak i angielskim. Preferowana długość artykułu: 10-20 standardowych stron, tj. 18000 – 36000 znaków (ze spacjami).

Podczas kwalifikacji tekstu zwracamy szczególną uwagę na jasne określenie przedmiotu i celu badań, na zastosowanie odpowiednich metod badawczych oraz na konieczność nawiązania do wcześniejszych publikacji z zakresu przedmiotu badań.

Sugerowaną metodą wysyłki jest opcja w systemie "Zgłoś nowy tekst" (przycisk wyżej, opcja dostępna po zalogowaniu). W przypadkach uzasadnionych możliwa jest też wysyłka bezpośrednio na adres mailowy Sekretarza Redakcji.

Podstawowe dane o formatowaniu tekstu do publikacji

  • format strony A4 (marginesy: 2,5 cm);
  • czcionka standardowa: Times New Roman 12 pkt dla tekstu głównego oraz 10 punktów dla przypisów dolnych;
  • akapit: odstępy między wierszami - 1,5 wiersza
  • wyrównanie tekstu głównego i przypisów – do lewej.
  • grafiki (ryciny, wykresy) mogą być osadzone w dokumencie głównym, ale w tym przypadku należy je dodatkowo przesłać w oddzielnych plikach (najlepiej w formacie TIFF).

Szczegółowe wytyczne dla autorów

Szczegółowy wykaz wymagań edytorskich i merytorycznych, które należy uwzględnić w manuskryptach zgłaszanych do publikacji zawiera specjalny poradnik dla autorów: Szczegółowe zasady redagowania tekstów do RHPP. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę dokumentu i uwzględnienie wymagań.

Procedura przyjmowania tekstów do druku

  • przesłanie przez Autora tekstu do druku (sformatowanego zgodnie z podanymi wymogami) poprzez elektroniczny system przyjmowania artykułów na stronie internetowej czasopisma lub w przypadkach uzasadnionych mailem na adres Redaktora Naczelnego;
  • sprawdzenie przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego czy przesłany tekst spełnia wymogi formalne (zgodność z profilem czasopisma i odpowiednie formatowanie itp.) i ewentualne odesłanie tekstu do poprawy,
  • sprawdzenie tekstu w systemie antyplagiatowym;
  • potwierdzenie lub odmowa przyjęcia tekstu do dalszej procedury,
  • wstępna kwalifikacja tekstu pod względem merytorycznym przez Redaktora Naczelnego, ewentualne zawiadomienie o nieprzyjęciu tekstu bądź odesłaniu do korekty lub koniecznego uzupełnienia; w przypadku wątpliwości Redaktor Naczelny może skierować tekst do opinii członka Rady Naukowej lub innego specjalisty z zakresu podejmowanej problematyki w artykule,
  • przesłanie artykułu do dwóch recenzentów w systemie „double-blind review”; w przypadku znacznej interdyscyplinarności podejmowanej problematyki lub rozbieżnych opinii recenzentów tekst może być przesłany do trzeciego recenzenta,
  • zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego o nadejściu recenzji wraz z przesłaniem tekstów recenzji, ewentualnie także uwag Redaktora Naczelnego bądź redaktora tematycznego tomu i wskazaniem terminu nadesłania poprawionego tekstu,
  • przesłanie przez Autora poprawionego tekstu (w przypadku niezgadzania się z uwagami w recenzji wraz ze stanowiskiem Autora w tej sprawie) wraz z oświadczeniem dotyczącym praw autorskich,
  • akceptacja tekstu do druku i zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji o przyjęciu tekstu po recenzjach do druku (w przypadku wątpliwości co do korekty tekstu zgodnie z uwagami recenzentów bądź redaktorów, skierowanie do ponownej recenzji lub zwrot do ponownej korekty),
  • korekta językowa i skład artykułu, w razie konieczności kontakt z Autorem w sprawie wątpliwości co do sformułowań zawartych w tekście bądź rozwiązań graficznych,
  • w przypadku większych zmian redakcyjnych w tekście artykułu, przesłanie artykułu do Autora po składzie do autoryzacji, z wyznaczeniem krótkiego terminu na odpowiedź,
  • zamieszczenie wersji elektronicznej artykułu w archiwum na stronie internetowej czasopisma.

Autorzy tekstów przyjętych do druku winni w terminie 14 dni od daty informacji o przyjęciu tekstu przesłać na adres redakcji umowę wydawniczą. Prócz przeniesienia praw autorskich Umowa zawiera również deklaracje o oryginalności i wkładzie poszczególnych osób w powstanie utworu, w szczególności o autorstwie koncepcji, założeń, metod oraz informacji o źródłach finansowania utworu, w tym wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

Koszty publikacji

Za publikacje artykułów w czasopiśmie „Rocznik Historii Prasy Polskiej” nie pobieramy opłat.

Przewidywany czas publikacji

Przewidywany czas procedowania zgłoszonych manuskryptów wynosi 2-3 miesiące, a średni czas do publikacji artykułu - 5 miesięcy. Czas publikacji jest uzależniony głównie od tematyki danego artykułu oraz od czasu, jaki autorowi jest potrzebny na wprowadzenie korekt po recenzjach. Z reguły nie przekracza on 7 miesięcy.

Załączniki dla autorów

Procedura antyplagiatowa

  • Procedura służy do weryfikowania oryginalności artykułów i obejmuje teksty zgłoszone do redakcji. Jej głównym celem jest zapewnienia wsparcia w zakresie przeciwdziałania naruszeniom przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  • Sprawdzanie prac odbywa się w Plagiat.pl, w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie;
  • Procedurę antyplagiatową obsługuje Sekretarz Redakcji.

Ostrzeżenia

Redakcja RHPP informuje, że przeciwdziała wszelkim próbom nierzetelności w nauce. Stosowane zasady etyczne zawiera rozdział "Zasady dotyczące autorów" w sekcji Etyka publikacji. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę zasad.

Prawa autorskie

Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu (CC By 4.0) na stronie internetowej czasopisma oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („corresponding author”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia, które jest zawarte w umowie wydawniczej.

Autorzy udzielają wydawnictwu licencji na publikację artykułu, zgodnie z polskimi przepisami prawa autorskiego. Umowa o przeniesieniu praw autorskich musi zostać podpisana przez autorów przed publikacją artykułu. Począwszy do 2021 roku artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

Polityka prywatności

Redakcja oświadcza, że zazwiska i adresy e-mail użytkowników wprowadzone na stronie naszego czasopisma będą wykorzystywane wyłącznie do celów redakcyjnych i nie będą udostępniane w żadnym innym celu ani żadnej innej stronie. Osobami upoważnionymi do posiadania ww. informacji są jedynie redaktorzy oraz wydawca. Szczegółowo omawia te kwestie poniższa deklaracja RODO.

Informacja o przetwarzaniu danych osobowych (RODO)

Na podstawie art. 13 (lub/i) 14 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE L.2016.119.1 z dnia 04.05.2016 r. – dalej: RODO lub Rozporządzenie), informujemy, że:

I. Administrator Danych Osobowych: Administratorem Danych Osobowych Autora/Autorów/Recenzentów jest Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (adres: ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, strona internetowa: www.up.krakow.pl). Z Administratorem Danych Osobowych można kontaktować się poprzez adres e-mail: info@up.krakow.pl lub pisemnie na adres korespondencyjny wskazany w pierwszym zdaniu.

II. Inspektor Ochrony Danych: Autor/Autorzy/Recenzenci mogą skontaktować się z wyznaczonym przez Administratora Inspektorem Ochrony Danych w sprawach dotyczących: przetwarzania danych osobowych, korzystania z praw dotyczących przetwarzania danych osobowych, pisząc na adres elektroniczny: iod@up.krakow.pl, lub adres Administratora Danych, wskazany w pkt I.

III. Cele przetwarzania danych osobowych: Uczelnia przetwarza dane osobowe w celu przygotowania i realizacji umowy wydawniczej zgodnie z art. 6 ust. 1 lit b) Rozporządzenia (UE), a w szczególności: --- reakcji na informacje przesłane do Wydawnictwa z wykorzystaniem formularza kontaktowego/e-maila, --- realizacji procesu wydawniczego związanego z opublikowaniem dzieła Autora/Autorów, --- publikowania imienia, nazwiska, stopnia lub tytułu naukowego oraz afiliacji Autora/Autorów, --- udostępniania danych innym podmiotom związanym z procesem wydawniczym, do baz danych i innych portali informacyjnych, promocyjnych, naukowych, --- wysyłki autorskich numerów drukowanych dzieła.

Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest warunkiem wykonania umowy, zamówienia, opublikowania dzieła Pani/Pana autorstwa/współautorstwa lub gdzie Pani/Pan występowała/ł w charakterze Recenzenta/Redaktora/Członka Rady Naukowej. Jest Pani/Pan zobowiązana/y do ich podania, a konsekwencją niepodania danych osobowych będzie odmowa publikacji lub akceptacji artykułu/recenzji przez Wydawnictwo.

IV. Odbiorcy danych osobowych: zebrane dane osobowe mogą być udostępniane podmiotom i organom publicznym uprawnionym do przetwarzania danych osobowych na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa oraz podmiotom przetwarzającym dane osobowe na zlecenie administratora w związku z wykonywaniem powierzonego im zadania.

V. Okres przechowywania danych osobowych Autora/Autorów: Dane osobowe zebrane na podstawie art. 6 ust 1 lit. b) Rozporządzenia (UE), tj. będą przetwarzane maksymalnie przez okres 50 lat licząc od daty podpisania umowy.

VI. Prawa osób, których dane dotyczą: Autor/Autorzy mają prawo do: --- dostępu do swoich danych (informacji o przetwarzanych przez Administratora Danych), w tym uzyskania kopii danych. Prawo będzie realizowane w zakresie technicznie i prawnie możliwym, --- sprostowania (poprawiania danych, gdy są niezgodne z stanem rzeczywistym), --- usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych w przypadkach przewidzianych prawem. Zebrane dane osobowe nie podlegają zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym profilowaniu.

VII. Instytucja nadzorcza w zakresie danych osobowych: Organem nadzorczym w zakresie danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Autor/Autorzy, w przypadku uznania, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy Rozporządzenia, ma prawo wniesienia skargi do ww. organu nadzorczego.

Zasady etyki publikacyjnej

Etyka publikacji

Redakcja „Rocznika Historii Prasy Polskiej” (RHPP) przyjęła i stosuje zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics). Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redaktorzy czasopisma, autorzy, recenzenci i wydawca) winni się zapoznać ze standardami zasad etyki publikacji stosowanymi w naszym czasopiśmie.

Autorzy, zgłaszając pracę, muszą potwierdzić znajomość tych zasad. Od autorów publikacji zbiorowych wymagamy zadeklarowania rzeczywistego wkładu pracy poszczególnych autorów. Nieakceptowane jest złożenie tej samej pracy do więcej niż jednego czasopisma. Recenzenci opiniujący artykuły, podejmując się recenzji muszą potwierdzić przestrzeganie zasad etycznego postępowania (patrz: Wskazówki dla recenzentów [niżej]) oraz oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Szczegółowe zasady dotyczące etyki publikacji, stosowane w czasopiśmie, dostępne są na stronie COPE https://publicationethics.org/guidance/Guidelines. Poniżej przedstawione zostały podstawowe standardy etyczne przestrzegane w RHPP, opracowane na podstawie kodeksu COPE - Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Zasady dotyczące redakcji

Zasada fair play. Teksty zgłaszane do publikacji są poddawane ocenie pod względem merytorycznym. Kwestie takie, jak rasa, płeć, orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne autorów nie mają wpływu na ocenę artykułów.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w powierzonych redakcji oraz recenzowanych tekstach nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności stosuje się zasadę, zgodnie z którą recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zapora ghostwriting i guest authorship. Redakcja RHPP, dbając o rzetelność naukową publikowanych tekstów przestrzega zasad zapory ghostwriting i guest authorship. Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwriting i guest authorship redakcja RHPP wymaga od autorów tekstu ujawnienia wkładu poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem ich afiliacji oraz rodzaju udziału, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający manuskrypt. Redakcja wymaga informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów (financial disclosure). Redakcja dokumentuje wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, w szczególności naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. Wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).

Decyzje dotyczące publikacji. Redaktor naczelny podejmuje ostateczną decyzję, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Redaktor kieruje się opiniami recenzentów, polityką wydawniczą czasopisma oraz wymogami prawnymi odnoszącymi się w szczególności do kwestii plagiatu i innych naruszeń praw autorskich.

Zasady dotyczące recenzentów

Wkład w prace zespołu redakcyjnego. Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez redaktorów. Mogą także współpracować z autorami w celu doskonalenia publikowanych tekstów (współpraca taka jest anonimowa i musi się odbywać za pośrednictwem redakcji).

Zasada kwalifikacji i terminowości. W przypadku, gdy recenzent zaproszony do pracy nad tekstem uważa, że nie ma kwalifikacji niezbędnych do jego oceny lub nie będzie w stanie przygotować recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym zespół redakcyjny.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w tekstach powierzonych redakcji oraz recenzowanych nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada zachowania standardów obiektywności. Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autorów prac jest niedopuszczalna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny być odpowiednio uzasadnione.

Zasada rzetelności źródeł. Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać relewantne publikacje, które nie zostały zacytowane przez autora. Wszystkie stwierdzenia, które mają swoje źródło w opublikowanych już pracach, powinny być opatrzone odpowiednimi odesłaniami bibliograficznymi w tekście. W przypadku zauważenia istotnych podobieństw do prac już opublikowanych, recenzenci powinni zgłosić ten fakt redakcji.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności przestrzega się zasady, że recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zasady dotyczące autorów

Zasada rzetelności naukowej. Autorzy tekstów zgłaszanych do publikacji są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych badań oraz obiektywnej interpretacji wyników. Zebrane dane oraz całość prac powinny być opisane w sposób umożliwiający powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne.

Zasada oryginalności publikacji. Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. W sytuacji, gdy wykorzystują badania lub stwierdzenia innych autorów, powinni oznaczać je jako elementy cytowane. Redakcja poddaje teksty zgłaszane do publikacji sprawdzeniu przez system antyplagiatowy (Plagiat.pl), w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie.

Zasada udostępniania danych badawczych. Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieopracowanych wyników badań, w związku z tym powinni zapewnić dostęp do tych danych. Powinni również, w miarę możliwości, przechowywać te dane przez pewien czas po opublikowaniu pracy.

Zasada przeciwdziałania redundantnym publikacjom. Autorzy nie powinni publikować tekstów opisujących te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Zgłaszanie tych samych publikacji do więcej niż jednego czasopisma jest niedopuszczalne i uznawane za nieetyczne.

Zasada rzetelności źródeł. Publikacje, które zostały wykorzystane przy pisaniu tekstu powinny być zawsze dokładnie zacytowane. Autorzy winni również podać tytuły publikacji, które miały decydujący wpływ na kształt ich pracy. Informacje uzyskane prywatnie, w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi nie mogą być wykorzystywane w tekście bez pisemnej zgody tych osób.

Zasady autorstwa pracy. Osoby wskazane w zgłoszonym tekście jako autorzy lub współautorzy powinny mieć znaczący udział w tworzeniu publikacji: koncepcji, projektu, wykonaniu oraz interpretacji wyników opisywanych badań. Informacje o wszystkich osobach, które w jakimś stopniu przyczyniły się do powstania publikacji, powinny pojawić się w tekście. Autor zgłaszający tekst do publikacji winien zadbać o właściwe oznaczenie tych osób w tekście oraz upewnić się, że wszyscy współautorzy akceptują artykuł w formie zgłaszanej do publikacji.

Zasada konfliktu interesów. Autorzy muszą wskazać wszelkie istotne czynniki o charakterze finansowym lub sytuację konfliktu interesów, jeśli mogą być one uznane za mające wpływ na wyniki lub ich interpretację. Wszystkie źródła finansowego wsparcia badań muszą zostać podane do wiadomości. Zasady dotyczące błędów w tekstach zgłoszonych do publikacji. W sytuacji, gdy autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w zgłoszonym tekście, zobowiązany jest niezwłocznie poinformować o tym redakcję czasopisma i współpracować z nią w celu wycofania tekstu lub poprawienia zaistniałych błędów.

Definicje

Ghostwriting oznacza, ukrywanie faktycznego autorstwa lub współautorstwa tekstu; istotny wkład w powstanie publikacji powinien być zawsze ujawniony przez wskazanie nazwisk wszystkich autorów lub bez wymienienia roli osoby, która wniosła taki wkład w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji (COPE).

Guest authorship oznacza umieszczenie wśród autorów tekstu osoby, której udział w powstaniu tego tekstu jest znikomy lub w ogóle nie miał miejsca (COPE).

Plagiat. W prawie autorskim nie ma legalnej definicji plagiatu. Pośrednio definicję taką zawiera art. 115 ustawy o prawie autorskim, penalizując czyn polegający na przywłaszczeniu sobie autorstwa lub wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu. Mowa tu więc o sytuacji, w której plagiator świadomie, z zamiarem bezpośrednim przypisuje sobie autorstwo cudzego utworu lub wprowadza innych w błąd co do autorstwa. Plagiatem jest także podanie się niezgodnie z prawdą za współautora dzieła. Więcej na informacji zawiera omówienie na stronie ZAIKS.

Autoplagiat. Wielokrotne publikowanie tego samego lub w niewielkim tylko stopniu przetworzonego tekstu, w warunkach wprowadzających w błąd, że jest to utwór lub część utworu po raz pierwszy rozpowszechniana [J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2010].

Grafy COPE

Niżej przedstawiono szczegółowe ścieżki postępowania w przypadku wykrycia niektórych nadużyć nieetycznych zachowań. Źródło: COPE Flowcharts [Polish] [2023]. Interpretacja: Ewa A. Rozkosz, Wykorzystanie diagramów COPE w zasadach etyki publikacyjnej czasopisma naukowego, Materiały Konferencyjne EBIB, nr 25 (2017).

Podejrzenie o plagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o plagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o autoplagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o autoplagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w opublikowanym artykule;
Dodanie autora przed opublikowaniem;
Usunięcie autora przed opublikowaniem.

Procedura recenzowania

Proces i kryteria recenzji

Do publikacji w „Roczniku Historii Prasy Polskiej” kwalifikowane są jedynie artykuły w pełni oryginalne (nigdzie wcześniej niedrukowane), prezentujące najnowsze wyniki badań i niebędące kompilacją opracowań już istniejących.

Pierwszym etapem procedury recenzowania jest opinia Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), który podejmuje wstępną decyzję o dopuszczeniu artykułu do dalszej procedury recenzji lub odrzuceniu, o czym informują niezwłocznie autora. W przypadkach niejednoznacznych ich decyzja jest konsultowana ze specjalizującym się w danej problematyce członkiem Rady Redakcyjnej. Powodem odrzucenia na tym etapie może być m.in. niezgodność tematyki manuskryptu z profilem czasopisma, brak spełniania standardów dotyczących konstrukcji artykułu, niski poziom merytoryczny, rażące uchybienia językowe, niezgodność z zasadami etyki publikacyjnej lub inne uzasadnione powody.

Następnie zgłoszenie przechodzi do etapu recenzji zewnętrznych. Każdy artykuł zanim zostanie skierowany do Recenzentów poddawany jest anonimizacji, czyli ukryciu danych mogących zidentyfikować Autora. Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki autora. Redakcja dba o to, aby w procesie recenzji pomiędzy autorami i recenzentami nie zachodził żaden konflikt interesów (w szczególności relacje służbowe lub osobiste). Recenzje są opracowywane w systemie „double-blind review process”, w którym recenzenci i autorzy nie znają swoich tożsamości.

Recenzje mają formę pisemną i opisową. W swej ocenie recenzent bierze pod uwagę oryginalność i wartość merytoryczną artykułu, jego formę (kompozycję, język), jakość źródeł, rzetelność naukową, może także wskazywać na kwalifikację artykułu do danej kategorii tekstów naukowych. Wszelkie uwagi, poprawki oraz sugestie ewentualnych zmian recenzent umieszcza w formularzu recenzji tak, by autor mógł się z nimi zapoznać i uwzględnić je w ostatecznej redakcji tekstu. Recenzja kończy się konkluzją oraz jednoznacznym wnioskiem o dopuszczenie bądź niedopuszczenie artykułu do publikacji. Warunkiem dopuszczenia artykułu do druku jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji. W przypadku znaczącej rozbieżności ocen kolegium redakcyjne może podjąć decyzję o powołaniu trzeciego recenzenta.

Po zakończeniu etapu recenzji zewnętrznych autor otrzymuje od redakcji stosowną informację. Oprócz wniosków recenzentów, autor może otrzymać dodatkowe uwagi i sugestie zmian od Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), redaktora tematycznego lub redaktora językowego. Proces recenzji ma charakter poufny. Zbiorcza lista recenzentów współpracujących z czasopismem jest publikowana jeden raz w roku w zakładce Redakcja / Lista recenzentów. Etyczne aspekty obowiązków spoczywających na recenzentach i autorach przedstawiono niżej w sekcji „ Zasady etyczne”. Redakcja przyjmuje również do druku materiały nierecenzowane (sprawozdania, komentarze, listy itp.).

Zobowiązania recenzentów

Opinia recenzenta stanowi kluczowy element procesu redakcyjnego, gdyż na jej podstawie redakcja podejmuje merytoryczną decyzję o dopuszczeniu artykułu do druku. Aby proces ten przebiegał w sposób prawidłowy prosimy recenzentów o obiektywną ocenę manuskryptów oraz zobowiązujemy do zachowania tajemnicy, informowaniu o konfliktach interesów i przekazywaniu informacji o podejrzeniu o plagiat. Szczegółowe informacje na ten temat zawiera rozdział " Zasady dotyczące recenzentów" w sekcji Etyka publikacji (niżej).

Formularze dla recenzentów

  • Formularz recenzyjny (stosowany przy tradycyjnym obiegu recenzji);
  • Oświadczenie o braku konfliktów (od 2023 roku oświadczenie stanowi cześć formularza recenzji);
  • Formularz systemowy (dostępny dla zarejestrowanych recenzentów).

Wykaz recenzentów

Szczegółowy wykaz znajduję się na stronie Redakcja / Lista recenzentów

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji